Kiedy można zakazać sprzedaży alkoholu

Ustalanie zasad sprzedaży alkoholu na terenie gminy należy do rady. Ustala ona w drodze uchwały, na podstawie art. 12 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dla terenu gminy (miasta) liczbę punktów handlu napojami zawierającymi powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonymi do spożycia zarówno na miejscu, jak i na wynos.

Rada ustala też zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania trunków. Liczba takich miejsc oraz ich usytuowanie powinny być dostosowane do ograniczeń określonych w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

[srodtytul]Decyduje charakter miejsca[/srodtytul]

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w art. 14 zawiera wiele zakazów dotyczących sprzedaży napojów alkoholowych, np. na terenie szkół, przedszkoli, zakładów pracy czy jednostek wojskowych itp. Do zadań rady gminy należy natomiast określenie zasad usytuowania miejsc sprzedaży alkoholu względem wymienionych w tym przepisie obiektów oraz innych, które organ stanowiący uzna za zasługujące na szczególną ochronę (por.[b] wyrok NSA z 18 marca 1994 r., sygn. akt I SA/Gd 2818/93[/b]).

Rada może także – na podstawie art. 14 ust. 6 ustawy w związku z art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym – wprowadzać uchwałą stałe lub czasowe zakazy sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych. Zakazy te obowiązują w określonych w uchwale miejscach lub obszarach gminy. Czy jednak przepis ten może być podstawą do wydania przez radę gminy zakazu spożywania i sprzedaży alkoholu w miejscach publicznych na terenie całej gminy? Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził bowiem, że jeżeli spożywanie alkoholu w miejscach publicznych stało się zjawiskiem powszechnym, powodującym zakłócenia spokoju, porządku i bezpieczeństwa obywateli, to rada miejska może podjąć uchwałę o zakazie spożywania alkoholu w miejscach publicznych[b] (wyrok z 12 kwietnia 1995 r. , sygn. akt II SA 197/94)[/b].

Inne stanowisko zajął[b] NSA w wyroku z 9 grudnia 1999 r. (sygn. akt II SA 1709/99)[/b]. Sąd uznał bowiem, że art. 14 ust. 6 nie stanowi podstawy prawnej do wprowadzenia zakazu sprzedaży czy spożywania alkoholu w niektórych miejscach lub obiektach ze względu na powtarzające się tam zakłócanie porządku i spokoju.

[srodtytul]Zakazy generalne tylko ustawą[/srodtytul]

Na podstawie art. 14 ust. 6 ustawy rada gminy ma prawo do uchwalania czasowego lub stałego zakazu sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych jedynie w obiektach lub na określonych obszarach, ze względu na znaczenie religijne, oświatowe czy wychowawcze dzieci i młodzieży. Uchwała taka powinna być precyzyjna, aby nie można było poprzez rozszerzoną analogię nadużywać tak uchwalonego prawa miejscowego. Przepis ten nie daje również podstawy do ustanowienia generalnego zakazu sprzedaży alkoholu przez określone podmioty (np. na wszystkich stacjach benzynowych). Nie mogą być one traktowane jako obiekty o szczególnym charakterze ani jako specjalistyczna kategoria placówek handlowych, ani z punktu widzenia bezpieczeństwa i porządku[b] (wyrok NSA z 14 grudnia 2006 r., sygn. akt II GSK 236/06). [/b]

Samo przyjęcie szczególnego charakteru stacji paliw mogłoby uzasadniać wprowadzenie bezwzględnego zakazu sprzedaży alkoholu we wszystkich takich obiektach jedynie ustawą, a nie w przepisach miejscowych [b](wyrok WSA we Wrocławiu z 3 marca 2004 r., sygn. akt II SA/WR 2625/03).[/b]

[ramka][b]Konkursy obowiązkowe[/b]

Ustawa o samorządzie gminnym zawiera upoważnienie dla organów gminy do wydawania przepisów porządkowych w sytuacjach i na zasadach określonych w jej art. 40.