Sędziowie: transmisja obrad KRS to inspirujące źródło wiedzy

W ostatnim czasie byliśmy świadkami pierwszych jawnych posiedzeń Krajowej Rady Sądownictwa, dotyczących opiniowania kandydatów na sędziów sądów okręgowych i apelacyjnych. Obserwacja była interesująca, bo w ramach referatu prezentowano ich sylwetki. Dla sędziów z danego okręgu i apelacji owe kandydatury zwykle nie były anonimowe. Łatwiej było zatem o czynienie porównań i konfrontowanie własnej wiedzy o poszczególnych kandydatach z opiniami zespołów i końcowymi wynikami głosowań w Radzie.

Jest czego posłuchać

Transmisja obrad okazała się inspirującym źródłem wiedzy o kryteriach branych pod uwagę przez członków obecnej KRS podczas opiniowania kandydatur. Myślę, że nie ma już wątpliwości, dlaczego środowiska prawnicze gremialnie wzywały do bojkotu konkursu do Sądu Najwyższego, a niektórzy sędziowie także zgłaszania się na wolne stanowiska w sądach powszechnych.

Czytaj także: Protest Obywateli RP w KRS

Z posiedzeń dotyczących apelacji łódzkiej dowiedzieliśmy się np., że lepszym kandydatem do apelacji będzie wiceprezes sądu okręgowego z nadania Łukasza Piebiaka, chociaż wizytator zauważył, że kandydat miał gorszą stabilność orzeczniczą niż kontrkandydaci, m.in. na skutek błędów w ocenie dowodów. Za chwilę ten sam sędzia będzie w sądzie apelacyjnym oceniał cudzą pracę i analizę materiału dowodowego. Nie dziwiła tu więc negatywna opinia kolegium i zgromadzenia, zlekceważona jednak przez KRS.

Inspirujące było też odkrycie, że młoda pracownik naukowa WPiA UŁ z habilitacją, kojarzona z prawicowym think tankiem, mimo zasygnalizowanego nawet na posiedzeniu KRS braku doświadczenia praktycznego i negatywnej opinii zespołu jest lepszym wyborem do sądu apelacyjnego niż wieloletni sędziowie okręgowi z bardzo dobrymi wynikami i bogatym dorobkiem zawodowym. Można zapytać, czemu nie wystartowała do sądu rejonowego albo okręgowego, aby zyskać tam trochę praktyki. Widać nie chciała się zniżać do orzekania na niższych szczeblach sądownictwa, gdzie jest więcej pracy, wiedząc przy tym, że mimo braku doświadczenia ma szanse w konkursie do sądu apelacyjnego, bo będzie faworyzowana przez obecną KRS. Tyle że teraz pozna warsztat sędziowski chyba od swojego asystenta.

Nie zyskał np. aprobaty (mimo wolnego miejsca w sądzie apelacyjnym) świetny karnista i niedawny wiceprezes sądu okręgowego (sprzed czasów, gdy w ministerstwie zaczęto używać faksu), pozostający na delegacji w sądzie apelacyjnym. Biorąc pod uwagę, że nikt nic do niego nie miał, rodziło się pytanie, czy w tym wypadku bardziej obciążało go posiadanie starszego brata zasiadającego już w Sądzie Najwyższym czy nazbyt entuzjastyczne opinie kolegium i zgromadzenia sędziów. W efekcie wolne miejsce pozostało nieobsadzone i poczeka na „właściwego" kandydata.

Jeszcze ciekawszy był konkurs na stanowiska sędziów Sądu Okręgowego w Łodzi. Tam nastąpiła rzeź starych władz sądu i osób z nimi kojarzonych. Przeszli natomiast wszyscy nowi prezesi, a przy okazji także ich koleżanki i koledzy z byłego wydziału. Zwracało uwagę wyraźne uwypuklanie na posiedzeniu KRS pozytywów nowych nominatów Zbigniewa Ziobry na fotelach prezesów, przy pomijaniu w referacie niewygodnych danych, np. o nieterminowości uzasadnień, a także zasług kontrkandydatów. W przeszłości pisałem, że odwoływanie poprzednich władz ma stworzyć trampolinę do awansów dla nowych nominatów – i tak się stało.

Wybór najlepszych?

Rada posunęła się nawet do tego, że przy referowaniu negatywnie potem zaopiniowanego, odwołanego faksem wiceprezesa jednego z łódzkich sądów, pretendującego do sądu okręgowego, ukryto fakt jego habilitacji. Trudno byłoby wszak uzasadnić odrzucenie jego kandydatury, gdy promowano kilkunastu magistrów i wydano pozytywną opinię do sądu apelacyjnego kandydatce z habilitacją i bez doświadczenia zawodowego. Więc... wiceprezesa zdegradowano do doktora. Inny z pominiętych doświadczonych sędziów miał w dorobku publikacje naukowe i prowadzenie szkoleń, o których w ogóle nie wspomniano podczas prezentacji jego sylwetki na posiedzeniu KRS. Natomiast bezprawnie wyciągnięto mu tam zatarte wykroczenie drogowe z... 2004 r., za które nawet nie był ukarany.

Kolejnej negatywnie zaopiniowanej kandydatce przypomniano zatartą kolizję z 2012 r. Można było usłyszeć, że nawet zastrzeżenia wizytatora dotyczące nadmiernego odraczania publikacji wyroku czy stwierdzonych przewlekłości w postępowaniu nie szkodzą faworyzowanemu sędziemu w uzyskaniu pozytywnej opinii KRS.

Zwracało uwagę marginalizowanie opinii wizytacyjnej, gdy była pejoratywna, przy pozytywnej ocenie zespołu i całej Rady. Anonimowy adwokat z małej miejscowości, źle oceniony merytorycznie, bez żadnych cech wyróżniających, okazał się lepszy od doświadczonych sędziów, w tym przewodniczących wydziałów, ze studiami podyplomowymi, publikacjami naukowymi, ocenianych pochlebnie w trakcie kontroli i przez samych sędziów.

Nie znajdziemy tu merytorycznej podstawy do afirmatywnej opinii zespołu i całej KRS – gdy go porównać np. z negatywnie opiniowaną doświadczoną sędzią, w przeszłości przewodniczącą wydziału i prezesem jednego z pozałódzkich sądów, o nienagannej drodze zawodowej. Kandydat był zaś chyba tak pewien wygranej w KRS, że nawet się nie stawił na zgromadzeniu apelacji, aby zaprezentować się opiniującym go w Łodzi sędziom. Pozytywnie oceniono zaś niczym się poza tym nie wyróżniającą kandydatkę, której „zasługą" było złożenie zastrzeżeń do niewielkiego błędu w głosowaniu, jaki posłużył do przygotowania przez TVP materiału dotyczącego rzekomej patologii w łódzkich sądach – i to mimo krytycznych uwag wizytatora do terminowości podejmowania decyzji.