NSA: uchwały KRS uchylone, ale sędziowie Sądu Najwyższego zostają

Obecna Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem wystarczająco niezależnym – uważa NSA.

Aktualizacja: 10.05.2021 09:01 Publikacja: 09.05.2021 19:38

Krajowa Rada Sądownictwa

Krajowa Rada Sądownictwa

Foto: Fotorzepa / Paweł Rochowicz

– Naczelny Sąd Administracyjny uchylił właśnie zaskarżone uchwały KRS w sprawie powołań sędziów do Izby Cywilnej i Izby Karnej SN. Nominacje sędziów pozostają jednak ważne – mówi Sylwester Marciniak, sędzia NSA. Nie dla wszystkich sprawa jest tak oczywista.

Czytaj także:

NSA uchylił zaskarżone uchwały obecnej KRS

Fundusze za praworządność - Tomasz Pietryga: Ziobro ma trochę racji

Wątpliwa Rada

Orzeczenia zapadły na posiedzeniu niejawnym. Kilka godzin później poznaliśmy uzasadnienie. Napisano w nim m.in., że odwołanie sędziów dwóch izb jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie. NSA podkreśla też, że należy rozstrzygnąć ją w sposób korespondujący z wyrokiem TSUE z 2 marca 2021 r., przy uwzględnieniu zawartej w tym wyroku wykładni prawa. Zdaniem sądu wiąże ona bowiem każdy sąd w Polsce.

W uzasadnieniu napisano też, że „obecna Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem wystarczająco niezależnym".

Zapytaliśmy, co na to sędzia Paweł Styrna, przewodniczący Rady. – Nic nowego z wyroku NSA nie wynika poza tym, że uchwała KRS została uchylona. W uzasadnieniu NSA pojawiły się wszystkie argumenty, które dotąd padały już w przestrzeni medialnej i były przedmiotem analiz prawniczych, także krytycznych wobec stanowiska zaprezentowanego przez NSA. W mojej ocenie uzasadnienie wyroku NSA dotyczy kwestii historycznych i nie będzie miało znaczenia praktycznego. Dostrzega to chyba NSA, skoro pomimo uchylenia uchwał KRS jednocześnie umorzył postępowanie – mówi „Rz".

NSA uznał też, że w ogłoszeniu o wolnych etatach w SN brak było kontrasygnaty prezesa RM. Na tej właśnie podstawie NSA uchylił uchwały KRS i umorzył postępowanie. Jak wyjaśnia sędzia Marciniak, uchwały KRS zostały wyeliminowane, ale nominacje sędziów SN pozostają ważne.

– Skutki wydanego w sprawie orzeczenia nie odnoszą się do ustrojowej ważności oraz skuteczności prezydenckich aktów powołań na urząd sędziego SN dokonanych na podstawie rekomendacji przedstawionych przez KRS kontrolowaną uchwałą. W aktualnym stanie prawnym akty te nie podlegają bowiem sądowej weryfikacji i nie są wzruszalne – wyjaśnia sędzia Marciniak, cytując fragment uzasadnienia NSA.

Nie wszyscy są tego zdania.

Bartłomiej Przymusiński z Iustitii mówi wprost: – Wyrok NSA miażdżąco ocenił to, co zrobiła KRS i prezydent. Ponieważ uchylił decyzje KRS, to oznacza, że te osoby muszą być jak najszybciej odsunięte od orzekania.

– Ale NSA zastrzegł, że nominacje sędziów pozostają ważne? – dopytujemy. – Tak, bo nie miał trybu podważenia decyzji prezydenta. Nie oznacza to jednak, że te osoby należy dopuszczać do orzekania. Nie należy pozwalać na dalsze łamanie prawa – twierdzi sędzia Przymusiński.

Co teraz? – Decyzja leży w rękach sędziów Izby Pracy SN, do której wpłynęły pozwy o ustalenie, że powołania do SN przez polityczną KRS nie są sędziami – uważa.

Nominacje bez podkładki

Wątpliwości nie ma też sędzia Waldemar Żurek, Stowarzyszenie Sędziów Themis.

– Dla mnie sprawa jest oczywista. Skoro do nominacji sędziego potrzebna jest uchwała KRS, a te zostały uchylone, to nominacje są nieważne – mówi „Rz". I dodaje, że sędziowie nie powinni uznawać tych nominacji. W takiej sytuacji należy wykazać, że skład sądu, w którym zasiadają ww. osoby, był niewłaściwie obsadzony. – Konstytucja mówi jasno: musi być ważny wniosek KRS. Jak nieorgan wydał z siebie coś na pozór wniosku, to go nie ma. Fałszywy banknot, gdy krąży w obiegu, nie staje się przez to prawdziwy – uważa.

Sprawa tych odwołań jest konsekwencją przeprowadzonego w 2018 r. konkursu na stanowiska sędziowskie w SN. W czerwcu 2 018 r. w Monitorze Polskim opublikowane zostało obwieszczenie prezydenta o wolnych stanowiskach sędziowskich w SN. Do obsadzenia były 44 wakaty. KRS wyłoniła 40 kandydatów do czterech Izb: Dyscyplinarnej, Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, Cywilnej i Karnej. Odwołania do NSA złożyli kandydaci, którzy nie uzyskali rekomendacji na sędziów SN.

Rada przedstawiła prezydentowi z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego SN w IC kandydatury m.in. Małgorzaty Manowskiej i Kamila Zaradkiewicza. Skarżący takiego wniosku nie dostał.

Sygnatura akt: II GOK 2/18

Opinia dla „rzeczpospolitej"

Aleksander Stępkowski, rzecznik Sądu Najwyższego, Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych

Naczelny Sąd Administracyjny wyraźnie potwierdził, że prezydenckie akty sędziowskich powołań są ważne, skuteczne i niewzruszalne. Wiele wątpliwości jednak budzi zignorowanie ustawowego ograniczenia zakresu zaskarżalności badanych uchwał i objęcia wyrokiem całej uchwały i wszystkich uczestników procedury przez Krajową Radę Sądownictwa. Tymczasem duża ich grupa nie miała możliwości zajęcia przed NSA stanowiska, bo, zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem, nie byli oni uczestnikami postępowania przed NSA i nie doręczono im żadnego pisma procesowego. Mimo to NSA, orzekając o całej uchwale KRS, wypowiedział się też w ich sprawie, pozbawiając ich całkowicie prawa do obrony.

– Naczelny Sąd Administracyjny uchylił właśnie zaskarżone uchwały KRS w sprawie powołań sędziów do Izby Cywilnej i Izby Karnej SN. Nominacje sędziów pozostają jednak ważne – mówi Sylwester Marciniak, sędzia NSA. Nie dla wszystkich sprawa jest tak oczywista.

Czytaj także:

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Konsumenci
UOKiK ukarał dwie znane polskie firmy odzieżowe. "Wełna jedynie na etykiecie"
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego