Legenda polskiego plakatu – Henryk Tomaszewski

Swoistym paradoksem sztuki Tomaszewskiego jest jej zmienność przy pozorach niezmienności. Łatwo dostrzec ulubione i powracające techniki rysunku, wycinankę czy litery własnego kroju, a raczej charakteru. Był też jeszcze gryzmoł – bezkształtna forma, coś jak kleks albo bezwiednie powstający na kartce kształt, który artysta miał odwagę umieścić na plakacie. Czegoś takiego w sztuce wcześniej nie było.

Trafność jego rozwiązań sprawia, że po zobaczeniu plakatu czy rysunku Tomaszewskiego trudno wymyślić inny, lepszy, choć często pomysł wcale oczywisty nie był. To była siła jego stylu.

Równolegle z projektowaniem plakatów zajmował się rysunkami satyrycznymi. Już przed wojną, w latach 1936 – 1939, współpracował ze „Szpilkami”, po wojnie było podobnie. Był satyrykiem, ilustratorem, scenografem. Pewnie dziś mało kto pamięta, że to on ilustrował dwa pierwsze książkowe wydania „Kabaretu Starszych Panów” Jeremiego Przybory czy „Słotne wieczory” i „Różowy kajecik” z felietonami Stanisława Dygata. Do dziś, mimo swej edytorskiej siermiężności, zachwycają swobodą i stylem.

W szaroburej PRL-owskiej rzeczywistości ulicznej uderzająco wyglądały mocne barwy polskiej szkoły plakatu, której Tomaszewski bez wątpienia był współtwórcą i zarazem najważniejszą, kluczową postacią. Te plakaty były jak z innego, lepszego świata, w którym rządzą porządek, dobry gust i artystyczny smak, czyli to wszystko, czego na co dzień brakowało. Nawet dziś sprawiają wrażenie świeżych i odkrywczych, nowatorskich i zaskakujących.