Boom na fotobooki

Historie opowiadane są tu głównie obrazem, a w foto- bookach estetyka jest równie ważna jak treść. Oprócz zdjęć i sposobu ich prezentacji liczą się wygląd okładki, rodzaj papieru, krój czcionki, kolorystyka... Wydawane są często w bardzo niskich nakładach, nawet po kilkaset egzemplarzy, bywają składane ręcznie. W świecie zdominowanym przez masową produkcję nadaje im to aurę wyjątkowości i przyciąga kolekcjonerów.

Projekt „Stracone terytoria" można jeszcze przez kilka dni wspierać na portalu crowdfundingowym www.indiegogo.com

O międzynarodowym sukcesie książek fotograficznych nie decydują pieniądze; liczą się talent, pomysł, dobry gust i szczęście. Światowe konkursy mogą wygrywać publikacje bogatych wydawnictw i te zaprojektowane, wykonane przez samego fotografa. Postęp techniczny – tańszy dostęp do dobrych aparatów i drukarek – zmniejszył ten dystans, a dzięki internetowym blogom i licznym forom skupiającym pasjonatów fotografii łatwiej promować gotowe dzieło.

Polacy mają w tej branży ugruntowaną pozycję, wygrali już niejeden międzynarodowy konkurs. Często swoje prace wydają po angielsku i nawet w krajowym obiegu pozostawiają oryginalne, nietłumaczone na nasz język tytuły.

Tak jest z „The Winners" – „Zwycięzcami". Publikacja ze zdjęciami Rafała Milacha, zaprojektowana przez niego wspólnie z Anną Nałęcką, była wymieniana przez dziennikarzy magazynu „Time" oraz „The Guardian" wśród najlepszych fotobooków 2014 r.

Na odbywających się w listopadzie największych na świecie targach fotograficznych Paris Photo „The Winners" zakwalifikowali się do ścisłej czołówki konkursu na fotograficzną książkę roku. W poprzednich latach w finale znalazły się stworzone również według konceptu i projektu Anny Nałęckiej „7 Rooms" Rafała Milacha i „Karczeby" Adama Pańczuka.

Korzenie „The Winners" sięgają 2010 r., wtedy to Rafał Milach po raz pierwszy odwiedził Białoruś wraz ze Sputnik Photos – międzynarodowym kolektywem utworzonym przez fotografów z Europy Wschodniej, by dokumentować przemiany zachodzące w byłym bloku wschodnim.

– Na początku miałem inne wyobrażenie o Białorusi – mówi „Rzeczpospolitej" Rafał Milach. – Szybko zauważyłem, że mimo pewnej fasadowości nie różni się ona od innych państw postsowieckich. Wszystko wygląda podobnie, a pewne schematy są takie same na Wschodzie i Zachodzie.

„The Winners" są częścią projektu poświęconego propagandzie. Są w nich portrety laureatów białoruskich konkursów, zdjęcia nagrodzonych miejsc, przeróżne motywy związane ze zwycięstwem. Oprawiony w czerwony skaj fotobook może się kojarzyć z „Czerwoną książeczką" Mao, ale twórcy podkreślają, że raczej chcieli nawiązać do stylistyki PRL, egzotycznej dla ludzi z Zachodu. Poza tym czerwono-zielona jest flaga Białorusi.

– Podpisy ukryliśmy pod fotografiami. Żeby sprawdzić, co na nich jest, trzeba odchylić wklejoną do książki fotografię. Każde zdjęcie było przyklejane ręcznie – opowiada „Rzeczpospolitej" Anna Nałęcka. – Dlatego proces wydawniczy „The Winners" trwał ponad rok. Najpierw, w maju, ukazało się pierwszych 30 sztuk, różniących się nieco od ostatecznej wersji. Te książki stały się dla kolekcjonerów białymi krukami. W sumie powstało 500 egzemplarzy, wszystkie są już sprzedane.

Słów w „The Winners" jest niewiele, oprócz ukrytych pod zdjęciami podpisów na okładce zostały wyryte fragmenty propagandowej piosenki, rapowanej przez nastoletnią didżejkę Ksenię. Jest także poświęcony białoruskiej ideologii dekret prezydenta Łukaszenki.