Skutecznie na nasz brak zaufania do publicznego systemu zapracowali też rządzący. Najpierw wmawiali nam, że mamy najlepszy i najnowocześniejszy system emerytalny na świecie. Po kilku latach doszli do wniosku, że jest to rak żerujący na naszych finansach publicznych. Cegiełkę do naszego braku zaufania dołożyli też zarządzający funduszami emerytalnymi. Ich pazerność – zarabiali krocie, nawet gdy oszczędzający tracili – powoduje, że trudno być miłośnikiem OFE.

Co więcej, ostatnie zmiany wprowadzone przy okazji demontażu systemu kapitałowego powodują, że wybór między ZUS a OFE ma drugorzędne znaczenie. Pieniądze dziesięć lat przed emeryturą i tak trafią do I filaru i to ZUS ostatecznie będzie wypłacał nam świadczenia. A przecież w całej zabawie z II filarem chodziło o to, by zdywersyfikować źródła świadczenia oraz by od naszych pieniędzy jak najdalej trzymali się politycy. Teraz tak już nie będzie bez względu na to, jaką decyzję podejmiemy.

Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że Polacy nie biegną do ZUS, by złożyć deklarację o chęci pozostania w OFE. Zachowują się racjonalnie. Gdyby ustawodawca przewidział, że muszą deklarować chęć pozostania w ZUS, byłoby podobnie. Po prostu niespecjalnie wierzymy, że nasza decyzja cokolwiek zmieni.

To bardzo szkodliwe, bo system emerytalny opiera się na zaufaniu. Jeśli nie wierzymy, że w przyszłości otrzymamy świadczenie, jak ognia unikamy opłacania składek.

To nakręca spiralę bankructw. Jak zatem odbudować zaufanie do publicznego systemu? Wydaje się, że można to zrobić, wprowadzając tzw. system minimum. Powiedzieć uczciwie ludziom, że otrzymają na starość ok. 1000 zł, i równocześnie obniżyć składki do ZUS. Tak byłoby najuczciwiej, ale i racjonalnie.

Wyższe pensje netto i mniejsza kontrola polityków nad naszymi pieniędzmi to gwarancja większej racjonalności ich wydawania, a także szansa na większą liczbę rodzących się dzieci. No i mniejsza pokusa, by z naszych podatków kupować w restauracji wino za 800 zł.