Większa ochrona przed przestępstwami z nienawiści. Rząd przyjął projekt

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji kodeksu karnego, który zaostrza odpowiedzialność za przestępstwa motywowane uprzedzeniami ze względu na wiek, niepełnosprawność, płeć oraz orientację seksualną.

Publikacja: 26.11.2024 21:36

W 2023 roku przestępstw z nienawiści było 893, wynika z policyjnych danych, na których opiera się OB

W 2023 roku przestępstw z nienawiści było 893, wynika z policyjnych danych, na których opiera się OBWE

Foto: Adobe Stock

Dziś karalne jest nawoływanie do nienawiści, a także surowiej traktowane popełnianie przestępstw, ze względu na takie cechy jak narodowość, pochodzenie etniczne i wyznanie lub bezwyznaniowość. Przyjęty przez rząd projekt rozszerza przesłanki o niepełnosprawność, wiek, płeć i orientację seksualną. Pierwotnie miał on objąć również tożsamość płciową, ale ostatecznie to sformułowanie wypadło z projektu. 

Czytaj więcej

W prokuraturze biorą się na serio za przestępstwa z nienawiści

Przestępstwa z nienawiści. Małe zmiany o dużym znaczeniu

Jak czytamy w uzasadnieniu nowe przepisy mają na celu pełniejsze realizowanie konstytucyjnego zakazu dyskryminacji oraz wypełnienie międzynarodowych zaleceń dotyczących standardów ochrony przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści.

W stosunku do pierwotnego projektu w art. 119 § 1 k.k. (przemoc lub groźba bezprawna z powodu dyskryminacji) oraz art. 257 k.k. (napaść z pobudek dyskryminacyjnych) na skutek uwag komisji kodyfikacyjnej prawa karnego zmieniono sformułowanie "z powodu jej przynależności" na "w związku z przynależnością". Ta drobna z pozoru zmiana sprawia, że karane z tego przepisu będzie znieważenie lub naruszenie nietykalności cielesnej osoby, która sama nie posiada cech, które motywowały sprawcę do przestępstwa z powodów dyskryminacyjnych. Innymi słowy przepisy te będą miały zastosowanie nie tylko w sytuacjach, w których pokrzywdzonymi są np. osoby homoseksualne czy niepełnosprawne, ale także gdy są nimi np. osoby wspierające ich prawa. 

Rozszerzenie katalogu przesłanek dyskryminacyjnych określonych w art. 119, 256 i 257 kodeksu karnego sprawi, że również przestępstwa motywowane uprzedzeniami z powodu wieku, niepełnosprawności, orientacji seksualnej lub płci będą ścigane z urzędu, a nie jak obecnie w trybie prywatnoskargowym.  

Czytaj więcej

Ochrona przed przestępstwami z nienawiści w rządowej zamrażarce?

Jakie kary za przestępstwa z nienawiści?

W efekcie przyjętych przez Radę Ministrów zmian, przestępstwa motywowane uprzedzeniami będą podlegać następującym karom:

  • w przypadku stosowania przemocy lub groźby bezprawnej – kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
  • w przypadku nawoływania do nienawiści – kara pozbawienia wolności do 3 lat.
  • w przypadku publicznego znieważenia – kara pozbawienia wolności do 3 lat.

Projekt nowelizacji wprowadza również zmiany w karaniu za przestępstwo publicznego znieważenia z nienawiści. Proponuje się uelastycznienie katalogu kar, przewidując możliwość nałożenia grzywny, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności do 2 lat.

Słabą stroną projektu, na co zwracali uwagę eksperci, jest to, że nie wprowadza on do części ogólnej kodeksu karnego definicji przestępstwa z nienawiści i określenia w jakim stopniu takie czyny wpływałyby na podwyższenie karalności (tak jak np. jest to w przypadku czynów o charakterze chuligańskim). Wówczas także inne przestępstwa takie jak podpalenie, kradzież czy zgwałcenie, motywowane rasizmem, ksenofobią czy mizoginią, mogłyby być karane surowiej. 

Czytaj więcej

W Polsce ubyło rasizmu i ksenofobii. Zaskakujący raport OBWE

Co prawda projekt nadaje nowe brzmienie art. 53 § 2 pkt. 6, dzięki czemu popełnienie przestępstwa również z uwagi na wiek, niepełnosprawność, orientację i płeć, będzie stanowić okoliczność obciążającą, ale inny projekt nowelizacji k.k, również autorstwa MS, który jest właśnie w konsultacjach, przewiduje wykreślenie w ogóle z kodeksu katalogu okoliczności obciążających i łagodzących (pozostawiając to do decyzji sędziów).

Nowe przepisy wejdą w życie 14 dni po ich ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Sądy i trybunały
Rezygnacja Julii Przyłębskiej to jest czysta kalkulacja
Sądy i trybunały
Nowy plan Adama Bodnara. Sędziom mają pomagać studenci prawa
Prawo na świecie
Jest wyrok sądu ws. Romana Polańskiego i brytyjskiej aktorki
W sądzie i w urzędzie
Upoważnienie do konta bankowego na wypadek śmierci. Jak zrobić to zgodnie z prawem?
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Prawo
Czy Szymon Hołownia studiował w Collegium Humanum? Eksperci tłumaczą
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska