Polska awansuje w światowym rankingu praworządności

Ranking międzynarodowej organizacji World Justice Project (WJP) ukazuje się co roku i mierzy praworządność według ośmiu kryteriów. To powściąganie samowoli władz publicznych, brak korupcji (lub jej obecność), otwartość władzy na obywateli, porządek i bezpieczeństwo, egzekwowanie prawa, a także dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości – osobno co do sądownictwa karnego i cywilnego.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Ranking praworządności 2023: Barbados i Kostaryka przed Polską

Swawola władz i słaby dostęp do wymiaru sprawiedliwości – tak o Polsce mówi raport The World Just...

W tegorocznym raporcie Polska poprawiła wynik w sześciu z tych kategorii. Za największy postęp uznano odwrócenie trendów autorytarnych. W powściąganiu samowoli władz publicznych nasz kraj uzyskał ocenę o 14 proc. lepszą, niż przed rokiem, a pod względem otwartości władz publicznych – o 11 proc.

Sądy w Polsce bardziej niezależne

– Często postęp w praworządności jest powolny, ale Polska jest najlepszym w świecie przykładem, że zmiana na lepsze jest możliwa. Trendy autorytarne wciąż powodują osłabianie rządów prawa, ale powinniśmy się cieszyć z odwrócenia tych trendów w Polsce. Teraz czas coś na tym zbudować – powiedziała Elizabeth Andersen, dyrektor wykonawcza WJP.

Autorzy rankingowego raportu zauważają, że polski system wymiaru sprawiedliwości odnotował pewną poprawę. Przykładem jest poprawa o 22 proc. współczynnika oceny wpływu rządu na sądy karne.

Jak ocenia adw. Sylwia Gregorczyk-Abram z Fundacji Wolne Sądy, to społeczeństwo obywatelskie odegrało kluczową rolę w ograniczeniu zapędów władzy wykonawczej i przyspieszeniu zmiany, ale wyzwania wciąż pozostają.

– Potrzebujemy dalszych reform, aby odbudować wydajność i niezależność sądownictwa – sugeruje adwokatka.

Podobnie twierdzi prof. Jacek Zaleśny, konstytucjonalista z UW. – Jeśli ranking mierzy dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości, to nic dziwnego, że po 2015 r. nastąpiło tu pogorszenie. Pomijając aspekt polityczny, trzeba zauważyć, że rozpoczęte wówczas zmiany dokonano bez analizy prawnej pod kątem oceny skutków regulacji. Te reformy po prostu nie mogły usprawnić sądownictwa ani prokuratury tak, aby śledztwa i procesy sądowe toczyły się sprawniej – ocenia ekspert.

Dodaje, że dziś sądy są nierównomiernie obciążone pracą, występuje w nich duża rotacja pracowników, a nadzór nad organizacją pacy w sądach też pozostawia wiele do życzenia. – Jeśli te wszystkie problemy zostaną rozwiązane, wtedy będzie można mówić o realnej poprawie w dostępie obywateli do wymiaru sprawiedliwości – ocenia prof. Zaleśny.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Praworządność i ułatwienia dla przedsiębiorców to priorytet dla nowego rządu

Oto rekomendacje Działu Prawa „Rzeczpospolitej” dla nowej parlamentarnej większości. Naszym zdani...

Światowy trend to zanik praworządności

Polska została oceniona jako kraj, który wśród 142 klasyfikowanych państw zrobił największy postęp w praworządności, poprawiając swoją ogólną punktację o 3,2 proc. Wciąż jednak nasz kraj jest klasyfikowany za Cyprem, Maltą czy Kostaryką. Trzydziesta trzecia pozycja Polski to znacznie gorzej, niż 20. miejsce Czech czy 10. Estonii. Pierwsze miejsce w rankingu zajęła Dania, drugie Norwegia, a trzecie Finlandia. Ostatnie miejsca przypadły Afganistanowi, Kambodży i Wenezueli.