Dobra osobiste: odszkodowanie w malżeństwie

?Lubelski sąd zasądził byłej żonie 50 tys. zł za naruszanie jej dóbr osobistych: spokoju i zdrowia w trakcie małżeństwa. Takie sprawy to rzadkość.

Aktualizacja: 19.08.2014 10:01 Publikacja: 19.08.2014 09:15

Dobra osobiste: odszkodowanie w malżeństwie

Foto: www.sxc.hu

Sąd Apelacyjny w Lublinie wydał precedensowy wyrok. Uznał, że jeżeli mąż znęca się nad żoną, to może ponosić odpowiedzialność nie tylko karną, ale i cywilną. Chodziło o wielokrotne pobicie skutkujące bólem, bezsennością, lękami młodej mężatki oczekującej dziecka.

Dobra osobiste ?w małżeństwie

To, że można wystąpić do sądu karnego, oskarżając małżonka o znęcanie się, jest jasne od dawna, o czym świadczy liczba spraw o tzw. znęty. Art. 207 kodeksu karnego za znęcanie się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą przewiduje do pięciu lat więzienia, a za szczególne okrucieństwo – do lat 10.

Tu chodzi jednak o sprawę cywilną, o naruszenie dóbr osobistych. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone w małżeństwie, ale i nie zakazuje go. Pokrzywdzony małżonek może więc sięgnąć po przepisy kodeksu cywilnego (art. 23–24) regulujące ochronę dóbr osobistych. Ten, czyje dobro osobiste zostaje naruszone czy zagrożone cudzym działaniem, może żądać jego zaniechania, chyba że nie jest ono bezprawne (np. gdy policjant rewiduje podejrzanego przechodnia, narusza jego prywatność, ale legalnie).

– Nie widzę przeszkód, aby poszkodowany małżonek wkroczył na tę cywilną ścieżkę – mówi prof. Henryk Haak, specjalista od prawa rodzinnego z Uniwersytetu Szczecińskiego. – Tym bardziej może z niej skorzystać były małżonek. Nie można go pozbawić tego prawa, bo oznaczałoby to tolerowanie naruszeń dóbr osobistych. Dobrem osobistym jest nie tylko zdrowie, ale np. twórczość naukowa. Brak ochrony oznaczałby, że jeden z małżonków może podkradać ją drugiemu.

Ta sama zasada dotyczy np. prywatności, a komentatorzy wskazują, że śledzenie, przeglądanie korespondencji drugiego małżonka zagrażają jego spokojowi i są ingerencją w sferę dóbr osobistych.

Ograniczenia raczej praktyczne

Jedyne w zasadzie formalne ograniczanie wszczynania sporów cywilnych między małżonkami ustanawia art. 35 kodeksu rodzinnego. Mówi, że w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Jeśli nie ma innych ograniczeń, to dlaczego takie sprawy jak lubelska należą do rzadkości?

– Krzywdzeni kierują się troską o małżeństwo, o dzieci – wskazuje adwokat Przemysław Adynowski. – Do sądu, ale karnego, idą, kiedy konflikt jest drastyczny albo dojrzewa do rozwodu. Wtedy skupiają się jednak na definitywnym rozstaniu i nie zajmują się „drobiazgami", jak naruszenie czci, spokoju czy nawet pobicie. Lubelski wyrok pokazuje, że to może się zmienić.

OPINIA dla Rz

Paweł Litwiński - adwokat, ?Instytut Allerhanda

Wyrok sądu w Lublinie jest jak najbardziej zgodny z prawem ?i poczuciem sprawiedliwości. W mojej ocenie sytuacja pobitej żony – w aspekcie jej dóbr osobistych naruszonych przez męża – niczym się nie różni od sytuacji pobicia nieznajomego na ulicy. Wręcz przeciwnie – od męża można oczekiwać poszanowania czci ?i nietykalności cielesnej żony, dlatego w takim wypadku poczucie sprawiedliwości wymaga zasądzenia zadośćuczynienia. Małżonkowie mają jak najbardziej możliwość dochodzenia wobec siebie roszczeń ?z tytułu naruszenia swoich dóbr osobistych. Znęcanie się nad żoną jest takim najprostszym przykładem, ale to dopiero początek – przychodzi mi do głowy np. powództwo o naruszenie dóbr osobistych męża przez żonę w wyniku tego, że ta dopuściła się zdrady małżeńskiej. Katalog dóbr osobistych jest otwarty.

Sąd Apelacyjny w Lublinie wydał precedensowy wyrok. Uznał, że jeżeli mąż znęca się nad żoną, to może ponosić odpowiedzialność nie tylko karną, ale i cywilną. Chodziło o wielokrotne pobicie skutkujące bólem, bezsennością, lękami młodej mężatki oczekującej dziecka.

Dobra osobiste ?w małżeństwie

Pozostało jeszcze 91% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Zwolnienie z pracy za krytykę LGBTQ i feministek? Zapadł ważny wyrok
Prawo drogowe
Trudniej będzie zdać egzamin na prawo jazdy. Wchodzi w życie "prawo Klimczaka"
Praca, Emerytury i renty
Część seniorów dostanie w lipcu dwa przelewy. Zasady wypłaty renty wdowiej
Praca, Emerytury i renty
Duże zmiany w wypłatach 800 plus w czerwcu. Od lipca nowy termin
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Prawo dla Ciebie
Prof. Safjan o zaprzysiężeniu Karola Nawrockiego: Precyzuję stanowisko