Co ma zrobić złapany na fotoradar

Mandat na podstawie zdjęcia z fotoradaru wystawiają: Główny Inspektorat Transportu Drogowego (ITD), straże gminne lub miejskie. Na znalezienie właściwego kierowcy mają 180 dni od ujawnienia wykroczenia. Zarówno inspekcja, jak i straż wysyłają wezwanie do wskazania kierującego pojazdem – tylko on może być ukarany za wykroczenie.

Zdjęcie tylko w sądzie

I choć początek działania obu służb jest taki sam – zaczyna się od zrobienia zdjęcia, czyli od zarejestrowania wykroczenia – to procedury karania przez straż i inspekcję są różne.

Każda przesyłka od ITD składa się z wezwania właściciela pojazdu do wskazania kierującego autem lub jego użytkownika oraz z formularza oświadczenia. W wezwaniu (do którego straże miejskie dołączają zdjęcie, a inspekcja nie) znajduje się skrócony raport (podany jest jego numer) z fotoradaru, a w nim  data, godzina, numer zdjęcia, miejsce, numer rejestracyjny i marka pojazdu. W raporcie musi się także znaleźć dopuszczalna prędkość w miejscu kontroli, zarejestrowana prędkość i przekroczenie, którego dopuścił się kierowca.

Dlaczego ITD nie wysyła zdjęcia, a straż tak?

Inspekcja podkreśla, że niezależnie od praktyki stosowanej przez straże gminne (miejskie) przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewidują możliwości udostępniania akt sprawy stronom na etapie postępowania mandatowego. Prawo wglądu do akt sprawy, a więc obejrzenia zdjęcia, obwiniony nabywa dopiero w sądzie – z chwilą zawiadomienia go o terminie pierwszej rozprawy. ITD nie pokaże mu go natomiast, gdy właściciel/kierowca mandat zapłaci i będzie chciał sprawdzić, jakie dowody mieli na niego funkcjonariusze.

Po odebraniu przesyłki od ITD kierowca ma tydzień na jej odesłanie. Jeśli tego nie zrobi, zostanie wezwany odrębnym pismem do stawienia się w siedzibie Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego w Warszawie przy ul. Postępu 21.

Obecność w stolicy jest wówczas obowiązkowa. Do każdego wezwania dołączony jest formularz oświadczenia składający się z części A, B, C i części wolnej, przeznaczonej na ewentualne wyjaśnienia.

Należy pamiętać, że wpisy, których dokonali na tym formularzu właściciel pojazdu lub kierowca, będą stanowić ich oświadczenie woli. Nie są zatem honorowane przesyłane do ITD kserokopie wypełnionych oświadczeń ani oświadczenia przesłane faksem czy e-mailem.

Warto też wiedzieć, że w lewym górnym rogu druku znajduje się kod graficzny. Gdy inspektor go zeskanuje, na ekranie jego komputera pojawia się dana sprawa.

Finał zbyt szybkiej jazdy zależy od decyzji właściciela pojazdu. Otrzymuje on do wyboru trzy oświadczenia, przy czym powinien wypełnić tylko jedno z nich. Oświadczenie nr 1 wypełnia, gdy kierował samochodem w chwili zdarzenia. Stwierdza, że zapoznał się z treścią raportu z fotoradaru (jego wskazaniami), przyznaje, że jest winien wykroczenia, i wybiera jedną z dwóch możliwości:

- przyjmuje mandat i punkty karne (wówczas wypełnia dodatkowo część B formularza), - odmawia przyjęcia mandatu (wypełnia część B i C), a wtedy sprawa trafia do sądu.

Ważne jest, by wybierając konkretną odpowiedź, kierowca zakreślił odpowiedni kwadracik. Brak krzyżyka we właściwym okienku sprawia, że nie wiadomo, na którą z ewentualności się zdecydował. Trudno uznać, czy godzi się na karę (mandat i punkty), czy trzeba przygotowywać wniosek o ukaranie do sądu.

Wskazywać czy nie

Oświadczenie nr 2 wypełnia właściciel, gdy powierzył pojazd innej osobie. Wówczas w części B podaje jej dane: imię, nazwisko i adres. Nie oznacza to, że zostanie ona automatycznie ukarana za wykroczenie, ale jedynie to, że do niej zostaną wysłane oświadczenia. Właściciel może jednak nie pamiętać, komu powierzył pojazd. Wówczas wypełnia oświadczenie nr 3. Do wyboru są dwie opcje: można przyjąć mandat za niewskazanie kierowcy, które również jest wykroczeniem. Można też odmówić jego przyjęcia. Ta ostatnia sytuacja wymaga jednak przemyślenia.

Jeśli fotoradar należy do straży miejskiej, sprawa na pewno znajdzie finał w sądzie. Właściciel auta zostanie obwiniony o nieujawnienie danych kierowcy. W takim wypadku grzywna może wynieść do 5 tys. zł.

Jeśli urządzenie należało do ITD, to sytuacja może wyglądać różnie. Nawet jeśli inspektor sporządzi wniosek o ukaranie właściciela, sąd może sprawę umorzyć. Część sądów w Polsce uważa, że inspekcja nie ma prawa do występowania z wnioskiem o ukaranie właśnie w sprawach o niewskazanie kierującego. W marcu sprawą przepisu o ujawnianiu danych kierowcy zajmował się Trybunał Konstytucyjny. Uznał, że jest on zgodny z konstytucją.

„Nie" dla mandatu to wyższe koszty

Jeśli kierowca odmawia przyjęcia mandatu, to jego sprawa skończy się w sądzie.

Kiedy właściciel auta przyznaje się do popełnienia wykroczenia, inspektor drogowy sporządza wniosek o ukaranie, który wędruje do sądu. Trafia tam też cała dokumentacja (fotografie, zeznania świadków, parametry urządzeń rejestrujących, certyfikaty itd.).