Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum ogólnokrajowym głosy osób w kryzysie bezdomności mogły być zagrożone - jedną z rubryk w tabeli miał być „adres miejsca zamieszkania”. Zastępca RPO - Stanisław Trociuk zwrócił się więc do Ministra Cyfryzacji o dopilnowanie, by przepisy te nie uniemożliwiły głosowania osobom w kryzysie bezdomności. Już w czerwcu Rzecznik Praw Obywatelskich zaproponował uzupełnienie tej pozycji o adres przebywania - jak w rejestrze wyborców.
Po ostatnich wyborach samorządowych do biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływały skargi osób w kryzysie bezdomności, które nie były w stanie wziąć udziału w wyborach. Przyczyną były przepisy, które uniemożliwiały wpisywanie wyborców bez adresu zamieszkania do rejestru wyborców. Interwencja ówczesnego Rzecznika - Adama Bodnara - zakończyła się jednak sukcesem i nowelizacja rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w tym zakresie weszła w życie 12 grudnia 2018 roku. Dzięki temu osoby w kryzysie bezdomności by zarejestrować się w rejestrze wyborców nie muszą podawać już urzędnikom miejsca zamieszkania a tylko adres umożliwiający kontakt z nimi.
Czytaj więcej
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje nad przepisami, które umożliwią wpisywanie na listy wyborców osób, których dotknęła bezdomności.
Pomimo że zgodnie z ustawą o referendum ogólnokrajowym „spis jest sporządzany na podstawie stałego rejestru wyborców w gminie, prowadzonego na zasadach określonych w przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy” to RPO dalej miał wątpliwości czy rubryka „adres zamieszkania” nie wyłączy osób bezdomnych z głosowania. Ponadto projektowana forma wzorów spisu wskazuje, że „w spisie sporządzonym w rejestrze automatycznie będą ujęte te osoby, które mają adres zamieszkania właściwy dla tego obwodu głosowania”. Adres zamieszkania wg Kodeksu wyborczego to z kolei taki adres, pod którym dana osoba faktycznie stale zamieszkuje i pod którym jest ujęta w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania zgodnie z adresem zameldowania na pobyt stały albo adresem stałego zamieszkania. Jak wskazuje Stanisław Trociuk w piśmie do Ministra Cyfryzacji, projekt ten nie odnosi się zatem do osób, które mogą być ujęte w rejestrze w oparciu o adres stałego przebywania.
Odpowiedź Ministra Cyfryzacji Janusza Cieszyńskiego uspokaja jednak, że problem niemożności zarejestrowania się w spisie wyborczym osób bezdomnych nie wystąpi. Tłumaczy, że osoba w kryzysie bezdomności „składając wniosek o ujęcie w obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców w miejsce adresu stałego zamieszkania będzie uprawniona do podania adresu, pod którym będzie możliwe skontaktowanie się z nią przez pracowników urzędu gminy”. W związku z tym zmiany w projektowanym rozporządzeniu mają nie być potrzebne, a prawa osób w kryzysie bezdomności mają być zabezpieczone.
