Do Biura RPO wpływają pytania obywateli w sprawie dopuszczalności wykorzystywania w toku kontroli operacyjnej oprogramowania szpiegowskiego Pegasus. RPO już wielokrotnie sygnalizował konieczność podjęcia prac legislacyjnych w związku z niezgodnością przepisów inwigilacyjnych ze standardem konstytucyjnym określonym przez Trybunał Konstytucyjny. Przepisy te są również niezgodne ze standardami międzynarodowym i unijnym (określanymi przez orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości UE).
- Brak jakichkolwiek działań naprawczych w tej sferze wymaga kolejnej interwencji RPO. Stąd prośba do premiera o przyjęcie i uwzględnienie tych uwag i zaleceń – pisze Marcin Wiącek w wystąpieniu do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. Prosi też o szczegółowe odniesienie się do wszystkich poruszonych w swoim piśmie kwestii oraz wątpliwości.
Na szali zasadnicze prawa jednostki
Między niejawną działalnością operacyjną policji i innych służb a niektórymi prawami zasadniczymi jednostki istnieje naturalnym i nieusuwalny konflikt - przyznaje RPO. Dotyczy to przede wszystkim prawa do prywatności, konstytucyjnej wolności komunikowania się i związanej z tym ochrony tajemnicy komunikowania się oraz ochrony autonomii informacyjnej, a także konstytucyjnej gwarancji sądowej ochrony praw jednostki.
Z przywołanego przez Marcina Wiącka orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że sprzeczność między koniecznością istnienia legalnej działalności operacyjnej i zagrożeniem dla konstytucyjnych wolności i praw jednostki wymaga wyważenia właściwej proporcji w prawnej ochronie obu sfer.
W 2014 r. TK zwrócił uwagę, że niejawne pozyskiwanie informacji o jednostkach w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych musi być środkiem subsydiarnym – czyli stosowanym, gdy inne rozwiązania są nieprzydatne lub nieskuteczne. Tym samym niejawna ingerencja w wolności i prawa ma stanowić w demokratycznym państwie środek ostateczny. TK uznał też, że konstytucyjną ochroną są objęte wszelkie sposoby przekazywania wiadomości bez względu na fizyczny nośnik.
