Zgodnie z obecnymi przepisami zgon i jego przyczyna powinny być stwierdzone przez lekarza leczącego chorego w ostatniej chorobie. W wielu przypadkach jest to jednak niemożliwe. Wtedy stwierdzenie zgonu powinno nastąpić w drodze oględzin przeprowadzonych przez innego lekarza albo osobę powołaną do dokonywania tych czynności przez starostę (koronera). Przy czym lekarze odmawiają wystawiania kart zgonu, ponieważ Narodowy Fundusz Zdrowia nie chce im za taką czynność płacić, a nawet nie zwraca kosztów dojazdu do zmarłego. Natomiast z powoływaniem koronerów starostowie zwlekają, gdyż przepisy nie wskazują, kto ma finansować ich działalność. Przepisy mówią tylko, że kosztami oględzin i wystawionego świadectwa zgonu nie można obciążać rodziny zmarłego.
Rzecznik praw obywatelskich kilkakrotnie apelował o znowelizowanie ustawy z 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz rozporządzenia ministra zdrowia z 1961 r.w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny. Ostatnie wystąpienie w tej sprawie RPO wystosował do ministra zdrowia w grudniu 2015 r. na skutek niepokojących doniesień prasowych.
Teraz nadeszła odpowiedź. Minister zdrowia zgodził się, że problem istnieje, co potwierdzają także sygnały od przedstawicieli samorządu terytorialnego. Dlatego też główny inspektor sanitarny został upoważniony przez ministra zdrowia do opracowania projektu nowej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. W tym celu został powołany zespół, który do 31 marca 2016 r. ma opracować projekt nowej ustawy i przedstawić do akceptacji ministrowi zdrowia. Projektowana regulacja będzie kompleksowo normować kwestię stwierdzania zgonu, związanej z tym faktem organizacji systemu ochrony zdrowia, a także zasady finansowania osób wykonujących te czynności.
W ocenie Aleksandry Wentkowskiej, pełnomocnika terenowego RPO w Katowicach, instytucja koronera nie wypełni wszystkich braków w regulacjach związanych ze stwierdzeniem zgonu, ale może przynajmniej ukierunkować, uściślić i zgrupować odpowiedzialność za orzeczenie o zgonie w zakresie kompetencji jednej osoby (instytucji). W kilku miejscowościach starostowie zdecydowali o powierzeniu lekarzom zadań koronera w oparciu o środki samorządowe. Takie osoby zostały dotychczas wyznaczone przez starostów i prezydentów miast na prawach powiatu w 11 samorządach na Podkarpaciu. Nowa procedura sprawdza się również w Łodzi, Opolu czy Będzinie. W Piotrkowie Trybunalskim Urząd Miasta ma podpisane umowy z pięcioma lekarzami, do których kontakty otrzymała Policja i Straż Miejska.
