Polscy seniorzy są chętni do dłuższej pracy. Jak im to ułatwić?

– Coraz więcej osób po 60. roku życia jest w stanie i chce pozostawać aktywnymi zawodowo. Dodatkowo, liczba pracujących emerytów powyżej 60. roku życia stale wzrasta i – jak się okazuje – nie zawsze jest to dyktowane kwestią finansową  – podkreśla Łukasz Koszczoł, prezes agencji zatrudnienia Job Impulse, komentując wyniki badania, które na jej zlecenie przeprowadziła firma SW Research.

Czytaj więcej

Wynagrodzenia

Nowe dane o płacach Polaków. Ile naprawdę zarabiamy?

6842 zł brutto – tyle w listopadzie ub. roku wynosiła mediana wynagrodzeń w gospodarce narodowej....

Sondaż, którym w kwietniu br. objęto 600 osób powyżej 60. roku życia (głównie w przedziale 60-69 lat), dowodzi, że większość z nich chciałaby pracować. Te chęci deklaruje aż 85 proc. aktywnych zawodowo seniorów, ale chętnie pracowałoby też 56 proc. emerytów i rencistów.

Rośnie aktywność zawodowa emerytów

Rosnącą gotowość do dłuższej aktywności zawodowej widać także w statystykach ZUS. Paweł Wojciechowski, główny ekonomista ZUS, przypominał niedawno na łamach „Rzeczpospolitej”, iż na przestrzeni czterech lat liczba pracujących emerytów wzrosła w Polsce aż o 30 proc. Według statystyk ZUS, pod koniec ub. roku pracowało prawie 864 tys. emerytów, prawie o 10 tys. więcej niż pod koniec 2023 r. i o ponad 288 tysięcy więcej niż w 2015 r.

Chociaż głównym argumentem skłaniającym do dłuższej aktywności zawodowej jest potrzeba dodatkowych dochodów (63 proc. wskazań), to dla ponad 2/5 badanych seniorów ważna jest chęć utrzymania aktywności i rutyny zawodowej. Co trzeci podkreśla również znaczenie kontaktów społecznych i poczucia przynależności do zespołu. Dlatego też prawie połowa osób 60+ najchętniej pracowałaby u dotychczasowego pracodawcy, najlepiej na tym samym stanowisku. Mniejsza grupa – co piąty senior – poszukałby innego zajęcia w nowej firmie.

Co ogranicza aktywność zawodową seniorów?

Zarówno dane ZUS, jak też wyniki badania Job Impulse wskazują na duży potencjał aktywizacji zawodowej Polaków 60+. Na razie tylko co trzeci z badanych pracuje lub prowadzi własny biznes. Dlaczego jest to tak mała grupa mimo dużych chęci do pracy?

Z badania wynika, że największą przeszkodą hamującą aktywność zawodową Polaków 60+ są problemy zdrowotne i ograniczenia fizyczne, które wskazało 40,5 proc. badanych. Drugą barierą podkreślaną przez niewiele mniej (ponad 37 proc.) osób jest brak ofert pracy dostosowanych do osób starszych. Co czwartemu z badanych seniorów brakuje też elastycznych form zatrudnienia. Polscy pracodawcy wciąż niezbyt chętnie godzą się na popularne w wielu krajach Zachodu dzielenie etatów i pracę w niepełnym wymiarze godzin – co zresztą skutecznie ogranicza też aktywność zawodową matek.

Znaczącą barierą, którą wskazuje ponad jedna piąta osób 60+, są negatywne stereotypy związane z wiekiem – a konkretnie poczucie, że młodsze pokolenia postrzegają seniorów jako mniej wartościowych pracowników. Ten negatywny stereotyp może zresztą wzmacniać bardzo szeroko określona grupa seniorów, do której zalicza się zarówno osoby po 80., jak też aktywnych zawodowo 60-parolatków, a czasem nawet 50-parolatków. I to pomimo że pokolenia 60+ są bardzo aktywne w polityce, a czołowych polityków (premier Tusk skończył niedawno 67 lat, a prezydent Trump jest 78-latkiem) nie określa się jako seniorów.

Wśród przeszkód do dalszej pracy co piąta z badanych osób 60+ wskazuje też zbyt szybkie tempo pracy i wysokie wymagania, które w ostatnich latach w wielu firmach wzrosły, zwłaszcza że część pracodawców ograniczyła albo zamroziła zatrudnienie. Autorzy badania zwracają też uwagę na opinie dotyczące wypalenia zawodowego, a także wskazywaną przez prawie 17 proc. seniorów presję społeczną, sugerującą że osoby starsze powinny już odpoczywać (albo zająć się wnukami czy członkami rodziny wymagającymi opieki).

Jak zachęcić do pracy po sześćdziesiątce?

Co siódma z osób 60+ wśród barier utrudniających dłuższą pracę wymienia brak odpowiedniego wsparcia ze strony pracodawców. Jakiego wsparcia (nie tylko od pracodawców) oczekują seniorzy? Najczęściej uczestnicy badania Job Impulse wskazywali na elastyczne formy zatrudnienia, w tym choćby elastyczne godziny pracy (60 proc.), ale bardzo ważna jest dla seniorów także atmosfera szacunku i wsparcia w zespole (37 proc.).

Prawie trzech na dziesięciu badanych wśród pożądanych zachęt do dalszej pracy wymienia dodatkowe programy wsparcia finansowego, a dla ponad jednej piątej ważne jest dostosowanie stanowiska pracy do zdrowotnych potrzeb seniorów, którzy najczęściej (co drugi) chcieliby pracować umysłowo. Jednak tylko co ósma osoba podkreśla znaczenie programów szkoleniowych lub kursów podnoszących kwalifikacje.