Emerytury pomostowe w sądach administracyjnych

W najbliższym czasie Naczelny sąd Administracyjny zajmie się  rozstrzygnięciem, czy salowa to zawód medyczny, objęty ustawą o emeryturach pomostowych.

O prawo do emerytur pomostowych upomniało się bowiem kilkunastu pracowników Szpitala Psychiatrycznego w Radecznicy (powiat zamojski), którzy zakwestionowali decyzję pracodawcy odmawiającą im wpisu na listę zatrudnionych w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze.

Kolejne kilkaset spraw trafiło do sądów administracyjnych z dwóch firm chemicznych działających w województwie kujawsko-pomorskim. Tym razem to inspektorzy pracy odmówili pracownikom wpisu na tę listę.

– Inspektorzy uznali, że prace wykonywane przez zatrudnionych w tych zakładach nie spełniają przesłanek określonych w ustawie o emeryturach pomostowych – mówi Katarzyna Pietraszak z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy.

Wysokie wymagania

Zgodnie z ustawą z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656 ze zm.) nie jest łatwo uzyskać prawa do tego świadczenia. Przysługuje ono osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. Nie dość, że zainteresowany musi wykazać staż pracy w szczególnych warunkach wypracowany przed 1 stycznia 1999 r., to także obecnie musi pracować w takim zawodzie.

Nowe przepisy znacznie jednak okroiły listę zawodów uprawniających do wcześniejszej rezygnacji z pracy. Z kilkuset profesji wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w o szczególnym charakterze zostało tylko 51.

Od 1 stycznia 2009 r. prawo do tego świadczenia mają zatrudnieni w szczególnych warunkach, m.in. rybacy morscy, osoby pracujące w powietrzu, przy pracach na statkach powietrznych wykonywanych przez personel pokładowy, prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, a także prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych. O emerytury pomostowe mogą się także starać zatrudnieni w szczególnym charakterze, m.in. maszyniści pojazdów trakcyjnych, kierowcy pojazdów uprzywilejowanych czy członkowie zespołów  ratownictwa medycznego.

Korzystne orzeczenie

Przepisy stawiają jeszcze jeden wymóg, by praca w szczególnych warunkach bądź charakterze odbywała się w pełnym wymiarze.

– Dość często zdarza się, że pracownik przez godzinę dziennie ma inne zajęcia i nie wykonuje swoich obowiązków w szczególnych warunkach. Przez to nie jest traktowany  jako uprawniony do emerytury pomostowej – komentuje Dominik Kolorz, szef śląsko-dąbrowskiej „Solidarności". – Czasami wynika to z perfidii pracodawców, którzy celowo tak organizują im pracę, by nie płacić od ich wynagrodzeń składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny (uchwała z 13 listopada 2013 r., sygn. I OPS 4/12) stwierdził jednak, że za wykonującego prace o szczególnym charakterze może być uznany także taki zatrudniony, który – wykonując prace o szczególnym charakterze – wykonuje także inne dodatkowe czynności wskazane przez pracodawcę.

Uchwała NSA otwiera więc wielu osobom drogę do starania się o wpis na listę pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach bądź też charakterze. By zyskać prawo ubiegania się o emeryturę pomostową, zainteresowany powinien wystąpić do pracodawcy, a gdy ten odmówi – odwołać się do Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli to nie pomoże, jak widać, warto odwołać się do sądu administracyjnego.