Rząd dyskryminuje emerytów, którzy złożyli wnioski do ZUS przed 8 stycznia 2009

Rz: Rząd i senatorowie przygotowali dwa projekty ustaw dotyczące zwrotu emerytur zawieszonych w październiku 2011 r. Obejmują one jednak tylko osoby, które nabyły prawo do emerytury od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Czy słusznie?

Inetta Jędrasik- Jankowska:

Niekonstytucyjne zawieszenie emerytur od 1 października 2011 r. dotknęło trzy grupy emerytów, które teraz powinny mieć prawo do zwrotu tych świadczeń. Dwie pierwsze to osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i wypracowały niezbędny staż przed 8 stycznia 2009 r. Ci pierwsi złożyli wtedy wniosek o ustalenie im prawa do emerytury i Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesił wypłatę ich świadczenia, ponieważ nie zrezygnowali z pracy na etacie. Wiele osób chciało po prostu się upewnić, że spełnili już warunki przejścia na emeryturę.  Ci drudzy wstrzymali się ze złożeniem tego wniosku, ponieważ także nie chcieli rezygnować z pracy, a wiedzieli, że z tego powodu ZUS i tak zawiesi im wypłatę świadczenia. Trzecia grupa to osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i wypracowały staż w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r.

W związku z wprowadzeniem od 8 stycznia 2009 r. możliwości pobierania emerytury bez konieczności rezygnowania z pracy osobom z pierwszej grupy wystarczyło złożenie wniosku o podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury, a w pozostałych dwóch przypadkach niezbędny był wniosek o ustalenie prawa do emerytury i wypłatę tego świadczenia.

Wszystko wskazuje jednak na to, że oba projekty dotyczą wyłącznie emerytów z grupy drugiej i trzeciej. Moim zdaniem dyskryminuje to emerytów z pierwszej grupy, którzy wniosek do ZUS o emeryturę złożyli jeszcze przed 8 stycznia 2009 r. Może to stanowić poważny problem po uchwaleniu tych przepisów w obecnym kształcie. Ze skargą do Trybunału Konstytucyjnego włącznie.

Na czym polega problem?

Rzecz w tym, że od 8 stycznia 2009 r. ZUS zaczął wypłacać emerytury wszystkim trzem grupom. Teraz zarówno sądy rozpatrujące takie sprawy, jak i projektodawcy obu tekstów ustaw przyjmują, że wyrok TK dotyczy tylko drugiej i trzeciej grupy emerytów. Kierują się przy tym użytym przez Trybunał w uzasadnieniu wyroku sformułowaniem „nabyły i zrealizowały prawo do emerytury od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r." i przyjmują, że to orzeczenie dotyczy osób, które w tym okresie złożyły do ZUS wniosek po raz pierwszy.

Moim zdaniem wyrok Trybunału dotyczy wszystkich osób, czyli także tych, które złożyły wniosek o odwieszenie ich emerytury przyznanej przed 8 stycznia 2009 r. Czyli także emerytów z pierwszej grupy. Taka jest zresztą teza wyroku Trybunału, że dotyczy on wszystkich osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r.

Co zatem oznacza użyty przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do wyroku z 22 listopada 2012 r. termin, że dana osoba nabyła i zrealizowała prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r.?

Konstrukcja emerytury jest o tyle specyficzna, że nabywa się ją z mocy prawa, czyli z dniem spełnienia warunków (tj. po osiągnięciu wieku emerytalnego i posiadaniu określonego stażu ubezpieczeniowego).

Czym innym jest realizacja prawa do emerytury, która następuje dopiero na wniosek emeryta o wypłatę emerytury według zasad obowiązujących w dniu jego złożenia.