- Dokonując analizy spraw wpływających do Rzecznika Praw Dziecka dostrzegam problem trudnej sytuacji materialnej rodzin wychowujących jedno dziecko, które nie zostały objęte programem społecznym „Rodzina 500 plus" – podkreśla Marek Michalak.
- Zapewnienie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietnym i niepełnym jest określonym w Konstytucji RP obowiązkiem władz publicznych – przypomina RPD i dodaje, że na szczególną uwagę zasługuje sytuacja samotnych rodziców z jednym dzieckiem, którzy nie otrzymują świadczenia wychowawczego z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego.
Nieznaczne przekroczenie progu dochodowego powoduje odmowę przyznania świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko. Dla samotnej matki zarabiającej niewiele więcej niż 1600 zł netto miesięcznie, kwota świadczenia jest niebagatelna. Rodzice jedynaków, którzy nie kwalifikują się do świadczenia, w listach do Rzecznika Praw Dziecka podnoszą, że przyjęte kryterium dochodowe jest dla nich krzywdzące i prowadzi do naruszenia zasady równości.
Już na etapie prac legislacyjnych nad ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci Rzecznik Praw Dziecka, kierując uwagi do projektu ustawy, zwracał uwagę na sytuację samotnego rodzica z jednym dzieckiem. Rzecznik wnioskował o objęcie prawem do świadczenia wychowawczego każdego dziecka w rodzinie, niezależnie od dochodu rodziny. Zdaniem Rzecznika oceniając prawo do świadczenia wychowawczego poprzez pryzmat celu, jakiemu ma ono służyć, uzależnienie prawa do świadczenia na jedyne dziecko od osiąganych dochodów prowadzi do nierównego traktowania rodzin wychowujących jedno dziecko.
Rzecznik zasygnalizował również potrzebę wprowadzenia zmiany do art. 2 pkt. 9 projektu ustawy poprzez objęcie definicją dziecka z niepełnosprawnością, również dziecko legitymujące się orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Powyższe ma istotne znaczenie, w związku z nabyciem, na podstawie art. 5 ust. 4 projektu ustawy prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, osobom o których mowa w art. 4 ust. 2, w sytuacji gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 200,00 zł. Przyjęte brzmienie art. 5 ust. 4 prowadzi do sytuacji, w której rodzinie wychowującej dziecko w wieku powyżej 16 lat do 18 lat, legitymujące się lekkim stopniem niepełnosprawności, świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko przysługiwać będzie wówczas, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy 800,00 zł (art. 5 ust. 3). Rzecznik uważa, że świadczenie wychowawcze powinno być przyznawane na pierwsze dziecko, w sytuacji gdy dochód rodziny nie przekracza kwoty 1 200,00 zł także wówczas, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się lekkim stopniem niepełnosprawności.
