Dodatkowy dochód emeryta i rencisty musi być zgłoszony do ZUS

Na podstawie informacji o podjęciu działalności zarobkowej ZUS decyduje o dalszej wypłacie świadczenia w pełnej kwocie albo o konieczności jego zawieszenia lub zmniejszenia. Na tym jednak nie koniec formalności. Po zakończeniu roku kalendarzowego dorabiający do emerytury lub renty musi rozliczyć się ze swoich ubiegłorocznych zarobków. Ma na to czas do końca lutego.

Za kilkanaście dni skończy się zatem czas na wykazanie ZUS zarobków za 2011 r. Do końca lutego br. świadczeniobiorca powinien dostarczyć do ZUS zaświadczenie wystawione przez płatnika składek (np. pracodawcę), potwierdzające wysokość przychodu uzyskanego w 2011 r. Jeśli sam za siebie opłaca składki na ubezpieczenia społeczne, np. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności, wystarczy jego oświadczenie. Nie musi  dokumentować przychodów w żaden inny sposób, np. zaświadczeniem z urzędu skarbowego.

Obowiązek powiadomienia ZUS o ubiegłorocznych zarobkach nie dotyczy oczywiście tych, którzy w całym poprzednim roku mogli dorabiać bez ograniczeń. Dotyczy to np.  emerytów, którzy najpóźniej w styczniu 2011 r. ukończyli powszechny wiek emerytalny, czy  osób wykonujących w 2011 r. wyłącznie działalność, która nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. umowę o dzieło).

Wszystko co ze składką

Emeryt czy rencista, który sam za siebie nie płacił składek, musi wystąpić do płatnika składek o wydanie mu zaświadczenia o zarobkach. Najczęściej jest to pracodawca czy zleceniodawca. Co istotne – sam płatnik powinien pamiętać, aby do końca lutego przesłać do ZUS taki dokument. Obowiązek dostarczenia zaświadczenia do ZUS spoczywa na równi na zatrudniającym, co zatrudnionym. Wystarczy jednak, by wykonał go jeden z nich.

W zaświadczeniu należy uwzględnić wszystkie składniki wynagrodzenia stanowiące pod- stawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Dla pracowników  jest to przychód z tytułu zatrudnienia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jest to nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale również różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy czy  wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Jest to też dodatkowy zarobek z tytułu zawartej z pracodawcą (lub wykonywanej na jego rzecz) umowy cywilnej – zlecenia, agencyjnej, a nawet o dzieło. Bo on też jest oskładkowany i to jako przychód z umowy o pracę.

Przykład

Pani Anna od wielu lat pracuje na etacie. Otrzymuje miesięczne wynagrodzenie, dodatek stażowy oraz nagrody kwartalne. W 2011 r. wykonywała dla pracodawcy  umowę o dzieło.  W czerwcu i grudniu ub.r. otrzymała wynagrodzenie z tytułu tej dodatkowej pracy (odpowiednio za I i II półrocze).

Od grudnia 2010 r., po śmierci męża, pani Anna jest uprawniona do renty rodzinnej. Z uwagi na osiągany przychód przez cały 2011 r. ZUS wypłacał jej to świadczenie w zmniejszonej wysokości. W zaświadczeniu o zarobkach za 2011 r. pracodawca musi uwzględnić wszystkie wymienione przychody z umowy o pracę i umowy o dzieło.

Z nieoskładkowanych tylko zasiłki

W zaświadczeniu o zarobkach pracownika nie należy uwzględniać składników, od których nie są naliczane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Są to m.in.  nagrody jubileuszowe wypłacane nie częściej niż co pięć lat, odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, czy zapomogi losowe.

Wszystkie składniki zwolnione ze składek wymienia rozporządzenie MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).

Z nieoskładkowanych wypłat trzeba natomiast uwzględnić kwoty: wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłacanego na podstawie art. 92 k.p., zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego), a także świadczenia wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

To wyjątek od ogólnej zasady. Choć te wypłaty nie są oskładkowane, to wpływają na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury bądź renty.

Przykład

Pan Grzegorz w marcu 2010 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Kilka miesięcy później ponownie podjął zatrudnienie na etat i pracuje do dziś. W 2011 r. trzy razy był na krótkich zwolnieniach lekarskich i otrzymał z tego tytułu wynagrodzenie chorobowe.

Z kolei w październiku 2011 r. uzyskał z firmy zapomogę pieniężną w związku ze śmiercią bliskiego członka rodziny. Potwierdzając jego ubiegłoroczne zarobki w zaświadczeniu pracodawca doliczył kwoty wypłaconego wynagrodzenia chorobowego. Pominął natomiast nieoskładkowaną zapomogę pieniężną.

Przychód zwolniony z danin