Polityczna gra o chińskie wpływy. Senat naprawi błąd Sejmu i ochroni port kontenerowy w Gdyni

Senat i ambasada USA chcą uniemożliwić przejęcie przez Chiny oraz inne obce państwa infrastruktury krytycznej w Polsce. Wciąż nie wiadomo, co zrobi PiS.

Aktualizacja: 27.06.2023 06:29 Publikacja: 27.06.2023 03:00

Polityczna gra o chińskie wpływy. Senat naprawi błąd Sejmu i ochroni port kontenerowy w Gdyni

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Gdynia Container Terminal to nowoczesny terminal kontenerowy działający od 2006 roku na Nabrzeżu Bułgarskim w Gdyni. Ma stałe połączenia z takimi portami, jak Hamburg, Rotterdam, Helsinki czy Ryga, a jego operatorem jest grupa Hutchison z Hongkongu, nieformalnie powiązana z chińskimi władzami. I wkrótce Chińczycy będą mogli umocnić swoją obecność w Gdyni, jednym z najważniejszych portów NATO. Chyba że PiS uwzględni najnowsze poprawki Senatu, które wcześniej zasugerowali nam Amerykanie.

Użytkowanie wieczyste. Fatalne przeoczenie w Sejmie

Cała ta historia zaczęła się 26 maja, gdy Sejm uchwalił rządowy projekt o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw. Ustawa jest dalszym etapem likwidowania użytkowania wieczystego po tym, gdy w 2018 roku uchwalono przepisy przekształcające dzierżawę wieczystą we własność dla posiadaczy mieszkań i domów. Tym razem ustawa dotyczy użytkowników komercyjnych gruntów. Mają mieć rok na złożenie wniosku o wykup nieruchomości.

Czytaj więcej

Firmy będą mogły wykupić użytkowane wieczyście grunty. Ale za ile?

Politycy PiS ogłosili „koniec użytkowania wieczystego w Polsce”, jednak szybko okazało się, że wiążą się z tym kontrowersje. Jeszcze przed głosowaniem w Sejmie zainterweniował ambasador USA Mark Brzezinski. Wysłał list do marszałek Elżbiety Witek z PiS, przekazany też do wiadomości m.in. resortów obrony, spraw zagranicznych i aktywów państwowych, w którym ostrzegł, że z nowych przepisów „mogą skorzystać kraje niebudzące zaufania”, a to „mogłoby wpłynąć na działania Stanów Zjednoczonych, dwustronne relacje” z Polską.

Sejm głosuje, Pekin zaciera ręce

Ambasador nie precyzował, o jakie kraje czy firmy może chodzić. Polskie media szybko zwróciły jednak uwagę na Gdynia Container Terminal. Chodzi o to, że spółka Hutchison zarządza instalacją portową na podstawie 99-letniej dzierżawy wieczystej. Teraz mogłaby przejąć go na własność.

Na ile firma jest zależna od chińskich władz? Jak pisały przed rokiem we wspólnym materiale śledczym portale Oko.press i Frontstory.pl, „na podstawie publicznie dostępnych informacji nie sposób ustalić z całą pewnością, czy komórki Chińskiej Partii Komunistycznej działają wewnątrz Hutchisona”, jednak ich zdaniem istnieją powiązania nieformalne. W dodatku wkrótce duża część akcji Hutchisona może trafić do koncernów COSCO oraz China Merchants, kontrolowanych przez chiński rząd. Chińczycy od lat znani są zaś z inwestowania w światowe porty.

Czytaj więcej

Grabowska-Toś: Użytkowanie wieczyste nie odejdzie tak szybko do lamusa

Jak to możliwe, że ustawa korzystna dla Chińczyków przeszła przez Sejm, i to przytłaczającą większością, z głosami niemal całej opozycji? – To wina pośpiesznego i chaotycznego stanowienia prawa – komentuje posłanka niezrzeszona Hanna Gill-Piątek.

Zareagować postanowił Senat, który w ostatni czwartek zaproponował poprawki do ustawy. Zgodnie z nimi osoby fizyczne i spółki spoza Unii Europejskiej i NATO będą potrzebowały zezwolenia „właściwego organu administracji publicznej”, by móc przekształcić we własność użytkowanie wieczyste terenu z infrastrukturą krytyczną. Takiej zgody mają też potrzebować spółki z UE i NATO kontrolowane przez kapitał spoza tych terytoriów.

Senator KO Janusz Pęcherz, który pracował nad poprawkami, mówi, że pismo ambasadora USA nie było jednym powodem decyzji izby wyższej. –  Dostaliśmy też wiele innych sygnałów, m.in. z samorządów – relacjonuje.

– Podstawowym motywem, jakim się kierowaliśmy, było zabezpieczenie polskich interesów. Mamy już kapitał chiński w kluczowym porcie. Mogę sobie wyobrazić podobne działania ze strony kapitału, który ma cele wrogie wobec Polski i naszych kluczowych sojuszników, np. rosyjskiego – mówi senator niezależny Krzysztof Kwiatkowski.

Użytkowanie wieczyste. Niejasna decyzja PiS

Problem w tym, że nie wiadomo, czy poprawkę poprze Sejm. W izbie wyższej przeciw poprawce głosowali senatorowie PiS, a jej sens podważał przedstawiciel rządu.

Mamy już kapitał chiński w kluczowym porcie. Mogę sobie wyobrazić podobne działania ze strony kapitału, który ma cele wrogie wobec Polski

senator Krzysztof Kwiatkowski

Co zrobią teraz posłowie? Zdaniem wiceszefa Komisji Administracji Jerzego Polaczka z PiS każda opcja jest wciąż możliwa. – Jesteśmy jeszcze przed posiedzeniem komisji, więc trudno mi to teraz komentować. Będziemy analizować poprawki Senatu – zapowiada.

Senator Krzysztof Kwiatkowski mówi, że jest zdumiony niezdecydowaniem posłów PiS, jednak Hanna Gill-Piątek obawia się, że gdyby nawet Sejm przyjął poprawkę Senatu, mogłaby się okazać nieskuteczna. – Państwo powinno mieć możliwość zablokowania każdej próby przejęcia na własność infrastruktury krytycznej, nie tylko przez kapitał spoza UE i NATO. Inaczej przepis może się okazać łatwy do obejścia – komentuje.

Gdynia Container Terminal to nowoczesny terminal kontenerowy działający od 2006 roku na Nabrzeżu Bułgarskim w Gdyni. Ma stałe połączenia z takimi portami, jak Hamburg, Rotterdam, Helsinki czy Ryga, a jego operatorem jest grupa Hutchison z Hongkongu, nieformalnie powiązana z chińskimi władzami. I wkrótce Chińczycy będą mogli umocnić swoją obecność w Gdyni, jednym z najważniejszych portów NATO. Chyba że PiS uwzględni najnowsze poprawki Senatu, które wcześniej zasugerowali nam Amerykanie.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Polityka
Sondaż: Kto wygra wybory do PE? Polacy wskazują wyraźnego faworyta
Polityka
„Nie chcemy polexitu, tylko reformy Unii Europejskiej”. Konwencja wyborcza PiS
Polityka
Rada ministrów na śmieciówkach. Jak zarabiali członkowie rządu w zeszłym roku?
Polityka
„Karczemna kłótnia” w PiS po decyzji o listach. Okupacja drzwi do gabinetu Jarosława Kaczyńskiego
Polityka
Sondaż: Broń atomowa USA w Polsce dzieli Polaków