Polityczna burza wokół niezależności TK wybuchła w tym tygodniu po ujawnieniu kolejnego maila, mającego pochodzić ze skrzynki szefa KPRM Michała Dworczyka. Maile mają pokazywać, że Dworczyk relacjonował premierowi Mateuszowi Morawieckiemu rozmowy z prezes Trybunału Konstytucyjnego Julią Przyłębską. Dotyczyły one spraw, jakie toczyły się przed TK. Ich odwleczenie wiązałoby się z olbrzymimi oszczędnościami dla budżetu.
Nowy mail szybko stał się tematem dla opozycji, która stawia sprawę ostro i jednoznacznie. – Żaden sędzia nie prowadzi z politykami dyskusji o tym, jaka ma być sentencja wyroku. Pani Przyłębska jest postacią kontrowersyjną, ale ta wczorajsza sytuacja opisana i pokazująca prawdziwy obraz z Trybunału Konstytucyjnego potwierdza, że TK dziś nie działa, jest dziś jedynie pseudozabawką – mówił we wtorek szef klubu Lewicy Krzysztof Gawkowski.
Opozycja zarzuca Julii Przyłębskiej łamanie prawa i domaga się jej rezygnacji.
Politycy opozycji zawiadomili też prokuraturę. O możliwości popełnienia przestępstwa z art. 231 KK do prokuratury donieśli Jan Strzeżek i Magdalena Sroka z Porozumienia. Art. 231 KK dotyczy przekroczenia lub niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariusza publicznego.
Politycy partii Jarosława Kaczyńskiego nie komentują treści maili, a zwracają uwagę, że ich publikacja to działanie inspirowane i prowadzone „ze Wschodu”, które ma na celu destabilizację państwa. We wtorek rzecznik rządu Piotr Müller wprost stwierdził, że nie będzie odnosił się do „rosyjskich działań wywiadowczych”. W podobnym tonie wypowiadała się również Julia Przyłębska, dopiero później zmieniając nieco narrację. - Nawet jeśli taki mail byłby prawdziwy, to nie zawiera żadnych takich informacji, które wskazywałyby w jakimkolwiek procencie, że tu byłoby umawianie czegokolwiek - stwierdziła w czwartek.
Zdaniem prezes, obecnie TK składa się z 15 zupełnie niezależnych sędziów. A co o niezależności Trybunału sądzą Polacy? O to zapytaliśmy w sondażu, przeprowadzonym przez agencję SW Research dla „Rzeczpospolitej”.
Na pytanie „Czy Pani/Pana zdaniem Trybunał Konstytucyjny, kierowany przez Julię Przyłębską, jest niezależny od rządu PiS?” pozytywnej odpowiedzi udzieliło 22,1 proc. ankietowanych, z czego zdecydowanie o niezależności TK przekonanych jest 8,7 proc. respondentów, a 13,4 proc. wybrało odpowiedź „raczej tak”. Przeciwnego zdania jest 50,7 proc. pytanych. Ponad jedna trzecia biorących udział w sondażu (36,4 proc.) jest zdecydowana w swojej opinii, a 14,3 proc. udzieliło odpowiedzi „raczej nie”.
Co czwarty ankietowany (27,2 proc.) nie ma zdania w tej kwestii. - Trybunał za zdecydowanie zależny od rządu częściej uważają mężczyźni (39 proc.) niż kobiety (34 proc.). Zdanie takie podziela częściej niż 4 na 10 respondentów powyżej 50 roku życia (42 proc.) i 45 proc. badanych z wykształceniem wyższym. Trybunał Konstytucyjny za instytucję zdecydowanie zależną od PiS uważa ponad połowa badanych (52 proc.) o dochodach powyżej 5000 zł netto i co druga osoba z miast liczących od 200 tys. do 499 tys. mieszkańców - komentuje wyniki badania Adam Jastrzębski, Senior Project Manager w SW Research.
Wojciech Hermeliński, sędzia TK w stanie spoczynku, w rozmowie z „Rzeczpospolitą” oceniał, że rozmowa Dworczyk–Przyłębska może wywołać wrażenie ukrytego porozumienia między władzą sądowniczą a wykonawczą. - Bezwzględną przesłanką niezawisłości i niezależności sędziego (nie tylko TK, ale każdego) jest unikanie kontaktów z politykami. Mogą się oczywiście zdarzyć spotkania prezesa TK czy sędziów z politykami. Bywało tak podczas np. uroczystych, corocznych Zgromadzeń Ogólnych TK, na które zapraszano przedstawicieli władz z prezydentem RP na czele. Odbywało się to wszystko publicznie. Wszelkie natomiast ewentualne spotkania sędziów z politykami w zaciszu gabinetów rodzą podejrzenia kumoterstwa i nacisków na władzę sądowniczą. Jeśli natomiast przedstawiciele władzy wykonawczej (bądź ustawodawczej) chcą w konkretnej sprawie naświetlić TK jakieś okoliczności sprawy, służy temu wyłącznie droga procesowa przewidziana w ustawie o TK - mówił Hermeliński.
Czytaj więcej
Rozmowa Dworczyk–Przyłębska może wywołać wrażenie jakiegoś ukrytego porozumienia między władzą sądowniczą a wykonawczą – wskazuje Wojciech Hermeliński, sędzia TK w stanie spoczynku.
Metodologia badania
Badanie zostało przeprowadzone przez agencję badawczą SW Research wśród użytkowników panelu on-line SW Panel w dniach 5-6 lipca 2022 r. Analizą objęto grupę 800 internautów powyżej 18. roku życia. Próba została dobrana w sposób losowo-kwotowy. Struktura próby została skorygowana przy użyciu wagi analitycznej tak, by odpowiadała strukturze Polaków powyżej 18. roku życia pod względem kluczowych cech związanych z przedmiotem badania. Przy konstrukcji wagi uwzględniono zmienne społeczno-demograficzne.
