Jeśli chcesz uniknąć kary, musisz na siebie donieść

Pozwalają na to przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BFD34141EAC965A73BD747CB45B59DD4?id=186065]kodeksu karnego skarbowego[/link].

Zasada jest taka, że podatnik, który nie składa na czas deklaracji, naraża się na odpowiedzialność karną skarbową. Skorzystanie z tzw. czynnego żalu przewidzianego w art. 16 k.k.s. pozwoli tej odpowiedzialności uniknąć.

Mówi on, że [b]nie podlega karze za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po jego popełnieniu zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności czynu[/b], w szczególności zaś osoby współdziałające w jego popełnieniu.

[srodtytul]Trzeba podać okoliczności[/srodtytul]

Aby zatem czynny żal był skuteczny, powinien nie tylko zawierać informację o niezłożeniu PIT, ale także wyjaśniać okoliczności i przyczyny niezłożenia go na czas. Dodatkowo podatnik powinien złożyć deklarację podatkową, ale też uiścić należny podatek i to z odsetkami ustawowymi.

[b]Zawiadomienie takie będzie jednak skuteczne, tylko jeśli przed jego złożeniem urząd skarbowy nie miał jeszcze wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu wykroczenia skarbowego[/b] (w tym wypadku niezłożenia deklaracji podatkowej w terminie – a ten minął w piątek, 30 kwietnia).

[srodtytul]Usprawiedliwia brak winy[/srodtytul]

W praktyce czasami pojawiają się wątpliwości, czy czynny żal złożony razem ze spóźnioną deklaracją jest skuteczny. Zdaniem pracowników fiskusa o tym, że przedsiębiorca nie składa deklaracji, wiedzą z systemu Poltax. Czynny żal jest zatem ich zdaniem nieskuteczny (zapominają przy tym, że spóźnienie może być niezawinione). Trudno jednak potraktować tę wiedzę jako udokumentowaną.

Fiskus powołuje się na wyraźne udokumentowanie wiadomości o popełnieniu czynu, korzystając z systemu komputerowego Poltax, który pozwala m.in. na odnotowanie daty wpływu deklaracji podatkowych składanych przez podatników. Ale uwaga! Brak notyfikacji o wpływie deklaracji w systemie Poltax nie jest tożsamy z wyraźnym udokumentowaniem wiadomości o popełnieniu wykroczenia skarbowego przez podatnika. Trzeba jeszcze udowodnić, że podatnik działał świadomie.

Istotne jest też to, że zapłata uszczuplonej należności nie musi następować równolegle ze składanym zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa czy wykroczenia skarbowego. Może nastąpić później – w terminie wyznaczonym przez organ podatkowy.

Ma to duże znaczenie zwłaszcza dla tych podatników, którzy zauważyli w swoich rozliczeniach nieprawidłowości i chcą zrobić korektę, ale potrzebują czasu na jej przygotowanie. W takim wypadku przedsiębiorca może złożyć czynny żal profilaktycznie. Wtedy podatek zapłaci i usunie błędy w terminie wyznaczonym przez organ podatkowy, bez zbędnego pośpiechu i obawy poniesienia odpowiedzialności karno-skarbowej.

Dla fiskusa ważniejsze jest bowiem przesłanie deklaracji niż zapłata wynikającego z niej podatku.

[srodtytul]Nie zawsze się uda[/srodtytul]

Warto pamiętać, że czynny żal będzie bezskuteczny, jeśli złożymy go po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej.

Dotyczyło to będzie zwłaszcza przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. W wielu sytuacjach złożenie czynnego żalu będzie zatem skuteczne jedynie do momentu wydania protokołu z kontroli.

[b]Nie wszyscy podatnicy mają też możliwość złożenia czynnego żalu. Niektórzy nie mogą donieść na samego siebie i pozostać bezkarnymi.[/b] Art. 16 § 6 k.k.s. mówi, że czynnego żalu nie stosuje się do sprawcy, który:

- kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego,

- wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego,

- zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego dokonał z wszystkimi członkami grupy lub związku,

- nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.

[ramka][b]Najpierw zawiadomienie, potem PIT[/b]

Jeśli chcemy uniknąć problemów i sporu z fiskusem dotyczącego tego, czy miał i kiedy udokumentowaną wiedzę o popełnieniu wykroczenia, powinniśmy najpierw zawiadomić urząd skarbowy, że nie złożyliśmy w terminie deklaracji (czynny żal), a dopiero potem złożyć zaległą deklarację PIT.