Zauważyli, że ujawnienie przez podatnika darowizny nastąpiło dopiero w trakcie czynności sprawdzających pod kątem ewentualnych nieujawnionych źródeł. Na dzień powołania się na okoliczność otrzymania darowizny, podatek od niej nie został uiszczony. W tej sytuacji darowizna podlegała opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla tzw. I grupy podatkowej. Jednocześnie, jak tłumaczyli urzędnicy, ze względu na jej niezgłoszenie i powołanie się na nią dopiero w związku z aktywnością samego fiskusa zastosowanie miała 20 proc. stawka sankcyjna.
Fiskus zaznaczył, że podatnik mógł dokonać zgłoszenia darowizny na podstawie przepisów dotyczących pełnego zwolnienia podatkowego przewidzianego dla tzw. zerowej grupy podatkowej tzn. bez ponoszenia jakichkolwiek obciążeń podatkowych. Z tej opcji jednak nie skorzystał, co jednak nie zwalniało go z opodatkowania darowizny na zasadach ogólnych i obowiązku uiszczenia podatku.
Czy wykonanie polecenia obniżą podstawę opodatkowania darowizny?
Gdy odwołanie nic nie dało, obdarowany zaskarżył decyzję fiskusa. W skardze kwestionował wykładnię fiskusa, że polecenie musi zostać dokonane kosztem majątku obdarowanego i przez to zmniejszyć wartość nabytych w drodze darowizny rzeczy oraz praw majątkowych. Zdaniem skarżącego stanowi to dodatkową, nieprzewidzianą w ustawie podatkowej, przesłankę ustalania wysokości podstawy opodatkowania. Tymczasem fiskus powinien uwzględnić pełną wartości wszystkich wykonanych przez skarżącego poleceń darczyńcy za ciężary darowizny, obniżając tym samym podstawę opodatkowania.
Ta argumentacja nie przekonała jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Szczecinie. W jego ocenie fiskus postąpił prawidłowo, uznając, że obowiązek wykonania polecenia będzie zmniejszał podstawę opodatkowania wówczas, gdy będzie stanowił obciążenie obdarowanego. To znaczy, gdy polecenie będzie dokonane kosztem majątku obdarowanego i tym samym zmniejszy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny. WSA nie miał zaś wątpliwości, że taka sytuacja nie wystąpiła w spornej sprawie. Wykonanie polecenia nie wpłynęło bowiem na zmniejszenie przysporzenia w majątku podatnika. Zmianie uległa jedynie forma majątku.
W konsekwencji sąd uznał, że w kategoriach ciężaru darowizny nie można potraktować takiego polecenia, gdy obdarowany środki z darowizny przeznacza na zakup dla siebie nieruchomości.
Czy polecenie na rzecz samego obdarowanego może obniżyć jego podatek od darowizny?
Do podobnych wniosków doszedł też NSA. Zaczął od tego, że punktem wyjścia w sprawie powinien być art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, który określa sam przedmiot opodatkowania. Nie kwestionował również, że opodatkowaniu tą daniną podlega tzw. czynna wartość majątku, czyli po odjęciu ciężarów, w tym poleceń.
