Spadkobiercy podatnika przejmują obowiązek zapłaty jego zaległości podatkowych wraz z odsetkami. Fiskus konsekwentnie twierdzi jednak, że dziedziczenie nie dotyczy ulg i zwolnień. To oznacza, że jeśli spadkodawca nie zdążył skorzystać ze zwolnienia z podatku, to jego dzieci także tego nie zrobią.
Takie stanowisko zajął też w sprawie kobiety, która w marcu 2021 r. wspólnie z matką zainwestowała w panele fotowoltaiczne i pompę ciepła do ogrzewania nieruchomości. W czerwcu 2021 r. matka zmarła, a cały jej majątek odziedziczyła córka. Podatniczka chciałaby teraz skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, czyli odliczyć od dochodu wydatki na docieplenie domu, czego nie zdążyła zrobić matka. Problem w tym, że faktury zostały wystawione na jej matkę.
Niekorzystne stanowisko
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak (interpretacja nr 0114-KDIP3-2.4011.449.2022.1.EW), że skoro to matka była inwestorem, córce nie przysługuje prawo do ulgi.
W taki sposób fiskus interpretuje art. 97 § 1 ordynacji podatkowej, zgodnie z którym spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Według skarbówki do „praw majątkowych” zaliczyć można np. prawo do zwrotu nadpłaty, do zwrotu podatku, niewykorzystane prawo do rozłożenia zapłaty podatku na raty.
Fiskus wyjaśnił, że do obowiązków majątkowych zalicza się z kolei np. obowiązek zapłaty zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę. Spadkobiercy przejmują także prawa i obowiązki wynikające z decyzji wydanych na podstawie prawa podatkowego.
Dyrektor KIS stwierdził na tej podstawie, że prawa i obowiązki o charakterze osobistym nie podlegają dziedziczeniu w świetle przepisów kodeksu cywilnego ani przejęciu przez spadkobierców w świetle ordynacji podatkowej.
„Spadkobiercy nie mają prawa do ulg i zwolnień wynikających z przepisów ustawy o PIT, które teoretycznie przysługiwałyby spadkodawcy i z których na skutek śmierci spadkodawca nie mógł skorzystać” – stwierdził dyrektor KIS.
Podobne stanowisko zajmował też wcześniej w sprawie innych preferencji, np. ulgi mieszkaniowej. W interpretacji numer 0115-KDIT2.4011. 59.2019.1. RS fiskus orzekł, że skoro ojciec nie zdążył wydać pieniędzy ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe, to jego spadkobiercy nie skorzystają ze zwolnienia z podatku. Ulga przepadnie. Przysługuje bowiem tylko wtedy, gdy realizowane są własne potrzeby mieszkaniowe, a nie innych osób (w tym przypadku dzieci zmarłego).
Czytaj więcej
Przejęcie kredytu spadkodawcy na podstawie aneksu do umowy nie wyklucza ulgi mieszkaniowej u spadkobiercy.
Przyznaje rację
Spadkobiercy coraz częściej wygrywają w podobnych sprawach przed sądami. Przykładem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (II FSK 1736/19) z marca 2022 r., w którym sąd potwierdził, iż ulgę mieszkaniową można odziedziczyć.
Podobne stanowisko zajął w wyroku ze stycznia 2018 r. (II FSK 3634/15). NSA orzekł, iż prawo do zwolnienia z podatku dochodu ze sprzedaży nieruchomości (ulga mieszkaniowa) ma wymiar majątkowy i jako taki może podlegać dziedziczeniu na podstawie art. 97 § 1 ordynacji podatkowej. Skoro spadkodawca zmarł w okresie realizowania ulgi, a wydatków nie zdążył poczynić przed śmiercią, to na spadkobierców przechodzi uprawnienie wydatkowania odziedziczonego przychodu na własne cele mieszkaniowe.
Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowym KPMG w Polsce
Organy podatkowe konsekwentnie od lat stosują wykładnię, zgodnie z którą ulgi w PIT należą do praw o charakterze osobistym i nie podlegają dziedziczeniu. Tymczasem spadkobiercy dziedziczą obowiązek zapłaty podatku. W poprzednich latach spory w tym zakresie dotyczyły głównie ulgi mieszkaniowej, która pozwala zwolnić z podatku przychód ze sprzedaży nieruchomości. Teraz podobne stanowisko fiskus zajmuje także w odniesieniu do ulgi termomodernizacyjnej, która uprawnia do odliczenia od dochodu wydatków na inwestycje, np. wymianę pieca czy ocieplenie budynku. Takie niekorzystne stanowisko oznacza więc realne straty dla spadkobierców. Nadzieję na jego zmianę dają jednak wyroki NSA. Zgodnie z orzecznictwem prawo do zwolnienia nie jest ściśle związane z osobą spadkodawcy i podlega zwykłemu porządkowi dziedziczenia.
