Więcej podatku Belki?

Obserwowane od kilku tygodni załamanie rynków finansowych sprawia, że coraz więcej Polaków chce zabezpieczyć oszczędności swojego życia. Zamieszanie starają się wykorzystać firmy ubezpieczeniowe, a nawet współpracujące z nimi banki, oferując potencjalnym klientom pewne oszczędzanie poprzez wykupienie polis na życie lub dożycie – na 6, 12, 24 albo 36 miesięcy. Takie ubezpieczenia są konstruowane podobnie jak lokaty bankowe: pozwalają na szybki zysk. Są przy tym zwolnione z podatku Belki (19-procentowy podatek od zysków kapitałowych, nazwany tak od nazwiska ministra finansów, który go wprowadził).

Żeby pomnażać pieniądze, od których – jak głosi reklama – fiskus nie zabierze podatku Belki, nie trzeba wcale łamać ręki czy nogi. Wystarczy, że dożyje się dnia przewidzianego w polisie.

Klienci bombardowani są reklamami, z których wynika, że wykupując polisę np. na trzy lata, zyskają na oprocentowaniu dokładnie tyle, ile zarobiliby na standardowej trzyletniej lokacie bankowej. Oferowane polisy na życie są, po zakończeniu okresu ubezpieczenia, odnawiane na kolejny okres, zresztą przy minimum formalności. Nie trzeba robić badań lekarskich ani odpowiadać w specjalnej ankiecie na szczegółowe pytania dotyczące stanu zdrowia czy chorób dziedzicznych. Wszystko to bez dodatkowych opłat i – jak deklarują ubezpieczyciele – bez podatku od dochodów inwestycyjnych oraz podatku od spadków i darowizn.

Dostępna na rynku oferta bazuje na przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a dokładnie na przewidzianym w niej zwolnieniu dla kwot otrzymywanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Żeby nie było ryzyka zapłaty podatku Belki, ubezpieczenia te nie są powiązane z funduszami kapitałowymi.

Mechanizm jest więc prosty: firmy przechowują pieniądze osoby ubezpieczonej u nich na życie czy dożycie, a po upływie terminu, na który umowa ubezpieczenia została zawarta, doliczają odsetki

. Ubezpieczony ma zaś do wyboru: albo kapitalizację odsetek (które zostają doliczone do kapitału przy automatycznym odnowieniu umowy), albo ich wypłatę na rachunek bankowy.

Tworzenie takich ubezpieczeń-lokat ułatwiają obowiązujące przepisy. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej nie wskazuje bowiem minimalnego okresu, na jaki powinna zostać zawarta umowa ubezpieczenia na życie.

Takimi polisami zainteresowało się też Ministerstwo Finansów. Jak dowiedziała się „Rzeczpospolita”, minister finansów wystąpił już do Komisji Nadzoru Finansowego, jako organu nadzorującego rynek ubezpieczeń, o opinię w tej sprawie. Chce bowiem wiedzieć, jaka jest skala zjawiska i jego dynamika.

W Ministerstwie Finansów pracuje też specjalny zespół ekspertów, który ma przygotować zmiany w prawie uniemożliwiające obchodzenie podatku Belki. Bo, jak wyjaśniło nam ministerstwo, specyfika oraz charakter umowy ubezpieczenia na życie wskazują, iż są to umowy długoterminowe. Praktyka ubezpieczania na życie i dożycie na 12 miesięcy sugeruje natomiast, że umowy te nie są spójne z przepisami podatkowymi.

Komisja Nadzoru Finansowego przyznaje rację Ministerstwu Finansów. Według niej podobne produkty finansowe powinny być jednolicie traktowane podatkowo. Zastrzega jednak przy tym, że zmiany przepisów podatkowych znajdują się w gestii ministerstwa.

Na rynku nie jest tajemnicą, że „lokaty opakowane w polisę”, jak się o nich mówi, służą temu, żeby oszczędzać i inwestować, unikając podatku Belki. Dość powszechny, choć rzadko publicznie głoszony, jest pogląd, że w świetle prawa cywilnego to, co jest oszczędnością, a pozbawione jest całkowicie waloru ochronnego, nie powinno być traktowane jako ubezpieczenie. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej wyraźnie jednak legalizuje takie „ubezpieczenia”, i to bez względu na czas ich trwania.