Długie czekanie na zwrot akcyzy

[b]Pytanie prawne o konstytucyjność zasad jej zwrotu skierował 15 października 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. I FSK 240/08).[/b]

Eksperci przewidują, że urzędy będą próbowały z tego powodu zawieszać postępowania w sprawie nadpłat akcyzy, a podatnicy długo zaczekają na ich ostateczne rozstrzygnięcie.

A wydawało się, że zwycięstwo w sporze z fiskusem mają już w kieszeni.[b] W lutym ETS uznał bowiem, że Polska nie mogła obciążać akcyzą wytwórców energii (sygn. C 475/07).

W lipcu NSA potwierdził w uchwale (sygn. I FPS 4/09), że producenci energii mogą wystąpić o zwrot nadpłaty podatku,[/b] niezależnie od tego, czy faktycznie ponieśli jego ekonomiczny ciężar czy też przerzucili go na inny podmiot.

[srodtytul]Fiskus walczy[/srodtytul]

Wynikało z tego, że podatnikom pozostaje tylko spokojnie czekać na pieniądze z urzędu. Tym bardziej że Ministerstwo Finansów wycofało się z pomysłu kontrowersyjnej zmiany definicji nadpłaty w ordynacji podatkowej.

Proponowało w niej, żeby prawo do odzyskania nadpłaconego podatku przysługiwało tylko tym, którzy ponieśli uszczerbek finansowy. Resort chciał wprowadzić taką definicję z mocą wsteczną. Rozmyślił się, końca sporu o akcyzę jednak nie widać.

– Urzędy korzystają z każdego pretekstu, aby opóźnić zwrot akcyzy zapłaconej nienależnie przez producentów energii – mówi Tomasz Rolewicz, doradca podatkowy, menedżer w PricewaterhouseCoopers. – Teraz będą miały argument, aby próbować zawiesić postępowania aż do rozstrzygnięcia TK. Wprawdzie pytanie NSA dotyczyło akcyzy w imporcie, ale obowiązują tutaj takie same zasady stwierdzania nadpłaty jak przy sporach o energię.

– To dziwne, że NSA wydał trzy miesiące temu uchwałę w tej sprawie, a teraz okazuje się, że ciągle ma wątpliwości – dodaje Gerard Dźwigała, radca prawny w kancelarii Dźwigała & Ratajczak. – Przepisy wyraźnie mówią, że nadpłata to nadpłacony lub nienależnie zapłacony podatek. Tak chciał ustawodawca i nie można tego zmieniać wykładnią konstytucyjną.

[srodtytul]Kto poniósł ciężar [/srodtytul]

Przypomnijmy, że Trybunał już raz wypowiedział się w kwestii nadpłat w akcyzie. W wyroku z 6 marca 2002 r. (sygn. P 7/00) uznał, że zwrot należy się temu, kto poniósł ekonomiczny ciężar nadpłaconego podatku.

– Na to orzeczenie powołują się urzędy, kwestionując prawo do nadpłaty akcyzy przy sprzedaży energii – wyjaśnia Gerard Dźwigała. – Argumentują, że ciężar ekonomiczny podatku poniosły inne podmioty, czyli dystrybutorzy. TK w wyroku z 2002 r. nie stwierdził jednak, że przepisy o nadpłacie są niekonstytucyjne. Rozważania o tym, komu przysługuje jej zwrot, były dodane niejako na marginesie. Wciąż więc obowiązują regulacje, które nie uzależniają stwierdzenia nadpłaty od tego, kto poniósł ciężar podatku.

Eksperci podkreślają, że problem nadpłaty w akcyzie może mieć też znaczenie dla postępowań w sprawie VAT.

– Urzędy mogą próbować je zawieszać, czekając na rozstrzygnięcie TK i argumentując, że podatnik nie poniósł ekonomicznego ciężaru VAT, bo przerzucił go na konsumenta – mówi Tomasz Rolewicz. – Uważam jednak, że byłoby to bezpodstawne działanie. Po pierwsze pytanie NSA dotyczy tylko nadpłat w akcyzie. Po drugie skierowanie sprawy do TK nie powinno być podstawą formalnego zawieszania postępowań.

[ramka]Komentuje Marek Kozaczuk, radca prawny, partner w kancelarii Dewey & LeBoeuf

Nie mam wątpliwości, że skierowanie sprawy do TK opóźni zwrot akcyzy podatnikom, którzy wystąpili o nadpłatę. Głównie dotyczy to elektrowni, a spory są o miliardy złotych. Po wyroku ETS i uchwale NSA wydawało się, że bez problemów odzyskają nadpłatę. Na ostateczne zwycięstwo będą musiały jednak poczekać. Nie sądzę, że sprawa się szybko rozstrzygnie w TK, gdyż już sam sposób sformułowania pytania prawnego budzi wątpliwości. NSA zapytał o konstytucyjność całego rozdziału ordynacji podatkowej o nadpłatach. Jest tam kilkanaście artykułów i kilkadziesiąt norm prawnych. Nie wyobrażam sobie, żeby TK mógł orzec o niekonstytucyjności ich wszystkich. Dlatego zakładam, że najpierw wezwie NSA do usunięcia braków formalnych pytania.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora