Niezamówiona usługa z VAT

[b]Tak wynika z orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 stycznia 2010 r. (sygn. III SA/Wa 1453/09).[/b]

Sprawa była wynikiem wniosku o interpretację. Wystąpiła z nim firma Mostostal Warszawa SA. Na podstawie umowy zawartej z miastem budowała metro. Ze względu na skomplikowany charakter kontraktu nie wszystkie okoliczności zostały w nim przewidziane. W efekcie spółka została zmuszona do wykonania wielu prac dodatkowych, które nie zostały wcześniej ujęte w projekcie. Bez nich nie mogłaby bowiem wywiązać się z umowy.

[srodtytul]Spór o wzbogacenie[/srodtytul]

Początkowo zapłatę za te prace spółka próbowała wynegocjować na zasadzie swobody umów. Nie przyniosło to jednak żadnych rezultatów. Spółka wniosła więc pozew do sądu cywilnego. W grudniu 2008 r. zawarto ugodę sądową. Na jej mocy miasto Warszawa zobowiązane zostało do zapłaty ponad 2 mln zł tytułem bezpodstawnie uzyskanych korzyści.

[srodtytul]Jaki cel wypłaty[/srodtytul]

Podstawą zawarcia ugody był art. 405 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1DC0DFAD7CB32927E0B6B1E55ED34F25?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. Przepis ten mówi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Spółka spytała, czy kwota ta podlega opodatkowaniu VAT. Jej zdaniem nie musi odprowadzać tego podatku. Z instytucji bezpodstawnego wzbogacenia wynika bowiem, że celem wypłaty jest zwrot utraconych korzyści na rzecz zubożałego. Ustawa o VAT nie przewiduje opodatkowania takiej czynności.

Minister finansów nie zgodził się z taką wykładnią. Wskazał, że zgodnie z art. 8 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BCB9B39F8A7D4D947E42C5EFD3ED9F54?id=172827]ustawy o VAT[/link] przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Pod pojęciem usługi należy rozumieć zatem każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie.

[srodtytul]Wynagrodzenie, a nie odszkodowanie[/srodtytul]

Izba zauważyła, że usługą jest tylko takie świadczenie, z którego bezpośredni odbiorca odnosi korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega więc opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego jej beneficjenta. Związek między otrzymywaną płatnością a świadczeniem musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że zapłata następuje w zamian za to świadczenie.

Izba uznała, że w opisanej sytuacji te warunki zostały spełnione. Otrzymana przez wnioskodawcę zapłata (rozliczenie korzyści bezpodstawnie uzyskanych przez miasto w wyniku wykonania nieprzewidzianych robót) jest więc wynagrodzeniem za świadczenie usług podlegających VAT.