Po podwyższeniu ceny obrót korygujemy na bieżąco

Potwierdza to orzecznictwo sądów administracyjnych, m.in. niedawny [b]wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 stycznia 2010 r. (III Sa/Wa 1634/09).[/b]

[srodtytul]Spór o moment rozliczenia[/srodtytul]

Sprawa dotyczyła spółki, która prowadziła działalność gospodarczą w zakresie usług reklamowych, świadcząc je na podstawie umów zawieranych z kontrahentami krajowymi i zagranicznymi. W związku ze specyfiką branży ceny za świadczone usługi często się zmieniały, co było nie do przewidzenia w dniu zawierania umowy.

Częstokroć, już po wykonaniu usługi, wystawieniu faktury i otrzymaniu wynagrodzenia, powstawały okoliczności skutkujące podwyższeniem ceny za wyświadczoną usługę (np. z powodu zmiany postanowień umowy łączącej spółkę i kontrahenta). Okoliczności były uzależnione od wielu zewnętrznych czynników, w związku z czym nie było możliwe ich przewidzenie w chwili wystawienia faktury pierwotnej.

Spółka nie wiedziała, czy cena zostanie podwyższona, bowiem podwyższenie to wynikało ze zdarzeń przyszłych i niepewnych. W konsekwencji po podwyższeniu ceny była zobowiązana wystawić fakturę korygującą, a kontrahent musiał uiścić różnicę ceny.

Uważała, że w takiej sytuacji jest uprawniona do rozliczenia podwyższonej kwoty obrotu i podatku należnego w okresie, w którym zaistniała przyczyna tego podwyższenia, czyli w miesiącu wystawienia faktury korygującej. Organ podatkowy przyjął jednak, że gdy korekta spowoduje zwiększenie kwoty podatku należnego, powinna być rozliczona w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu wykonania usługi (dostawy towaru), bez względu na przyczynę korekty.

[srodtytul]Ważna przyczyna korekty[/srodtytul]

Przepisy obowiązującego prawa nie wskazują bezpośrednio i jednoznacznie momentu, w którym powinna być dokonana korekta zwiększająca kwotę należnego VAT.

Niemniej wysokość zobowiązania podatkowego jest kształtowana nie tylko poprzez obowiązek podatkowy, ale także przez podstawę opodatkowania. Ta z kolei uzależniona jest od kwoty należnej; jeśli natomiast dana kwota nie jest należna w danym okresie rozliczeniowym, to trudno tu mówić, że podstawa opodatkowania VAT, a tym samym i zobowiązanie podatkowe za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, było obliczone nieprawidłowo.

Z tego też względu sąd uznał, że gdy przyczyna korekty powstaje w terminie późniejszym (np. następuje uzgodniona zmiana ceny), korekta in plus powinna zostać ujęta na bieżąco, tj. w rozliczeniu za okres, w którym powstała przyczyna korekty, bo faktura była wystawiona poprawnie i w przyszłości nie doszło do zaniżenia podatku należnego.

W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że celem wystawienia faktur korygujących jest doprowadzenie faktury pierwotnej do stanu odpowiadającego rzeczywistości. Faktury pierwotne mogą nie odpowiadać rzeczywistości na skutek zdarzeń, które wystąpiły już po ich wystawieniu, lub na skutek nieuwzględnienia zdarzeń występujących w dacie ich wystawienia.

Sposób rozliczenia faktury korygującej podwyższającej podatek należny wykazany na fakturze pierwotnej zależy od przyczyny dokonania korekty faktury. Podatnik nie powinien ponosić niekorzystnych skutków podatkowych z powodu wystąpienia zdarzeń, których nie może przewidzieć w dacie wystawiania faktury pierwotnej [b](tak wyrok WSA w Warszawie z 5 czerwca 2009 r., III Sa/Wa 424/09). [/b]

Wynika to przede wszystkim z faktu, że pierwotne zobowiązanie zostało przez podatnika obliczone i wykazane w prawidłowej wysokości.

[srodtytul]Zgodnie z zasadą zaufania[/srodtytul]

Taki sposób rozliczania faktury korygującej został również potwierdzony [b]wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 2009 r. (I FSK 1874/08).[/b]

NSA stwierdził, że gdy faktura pierwotna była wystawiona prawidłowo a konieczność wystawienia faktury korygującej wiązała się z okolicznościami, które zaistniały już po wykonaniu pierwotnej sprzedaży, korektę rozlicza się na bieżąco. Dotyczy to przykładowo podwyższenia ceny po wystawieniu faktury.

Podatnik powinien być chroniony przed negatywnymi konsekwencjami w postaci odsetek od zaległości podatkowych, w sytuacji gdy prawidłowo wykazał całą kwotę należną w momencie wystawienia faktury pierwotnej w chwili powstania obowiązku podatkowego, a zwiększenie należnego VAT nastąpiło na skutek zdarzeń niemożliwych do przewidzenia w dacie wykonania usługi. Najważniejszą zasadą jest zaufanie obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.