Kara umowa jest kosztem przychodu

Potwierdził to 17 stycznia Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt II FSK 1365/10). Oddalając skargę kasacyjną fiskusa, sąd uznał, że kara umowna, która ma związek z przychodem lub jego zabezpieczeniem i nie została wymieniona w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, może być kosztem działalności podatnika.

Jak zauważył sędzia NSA Bogusław Dauter, instytucja kar umownych jest dość kontrowersyjnie interpretowana w orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie dotyczącym podatków. Najbardziej restrykcyjny nurt uznaje, że kara umowna w ogóle nie ma związku z prowadzoną przez podatnika działalnością.

Częściowe wyłączenie

Sąd kasacyjny nie podzielił tego stanowiska. W jego ocenie kara umowna, która nie należy do kategorii wydatków wprost wyłączonych z kosztów, może być kosztem, jeśli mieści się w ich ogólnej definicji, tj. wydatek ma związek z przychodem lub jest poczyniony w celu jego zabezpieczenia.

Spór w sprawie dotyczył kary za zerwanie umowy leasingowej. We wniosku o interpretację spółka wyjaśniła, że rozwiązała umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed jej końcem. Uznała bowiem, że samochód będzie nieprzydatny w dalszej działalności gospodarczej. Auto było wykorzystywane przez członka zarządu, który został odwołany z pełnionej funkcji.

Zgodnie z umową firma leasingowa obciążyła spółkę karą umowną. Spółka podkreśliła, że i tak było to dla niej bardziej opłacalne, bo kara to nieco ponad 7 tys. zł, a pozostałe do spłaty raty wynosiły prawie 30 tys. zł.

Zdaniem podatniczki ustawodawca wyłączył z kosztów tylko kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT). To oznacza, że inne kary umowne i opłaty, w tym z tytułu zerwania umowy, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, że zostanie spełniony ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Fiskus potwierdził, że zapłata kary miała uzasadnienie ekonomiczne, ale nie uznał prawa do kosztów. Kara umowna to tylko przejaw ryzyka gospodarczego, jakie podejmuje przedsiębiorca, i nie można jego kosztów przerzucać na budżet.

Zysk, a nie strata

Spółka zaskarżyła interpretację i wygrała. Utrzymując w mocy korzystny dla niej wyrok sądu I instancji, NSA podkreślił, że umowa leasingu miała związek z jej przychodem. Odstępując od umowy i płacąc karę, spółka zyskała, a nie straciła.

– Nie ma wątpliwości, że taki zabieg gospodarczy miał związek z przychodami i prowadzoną działalnością – tłumaczył sędzia Dauter.

Co więcej, z ekonomicznego punktu widzenia było to korzystniejsze zarówno dla podatnika, jak i budżetu. Ponadto w ekstremalnych sytuacjach niepodjęcie tego typu działań może zagrozić egzystencji przedsiębiorcy. Wyrok jest prawomocny.

Opinia: