Nie wystarczy samo oświadczenie o wywozie towaru, żeby nie płacić VAT w Polsce

Zdecydował tak w sprawie o usługi na ruchomym majątku rzeczowym WSA w Szczecinie w wyroku z 3 lipca 2008 r. (I SA/Sz 19/08).

Spółka wykonała usługę na towarach należących do kontrahenta holenderskiego. Jej zdaniem towary te w ciągu 17 dni wywieziono na terytorium Holandii. Ponieważ otrzymała od kontrahenta numer identyfikacyjny, nie naliczyła VAT, uznając, że miejscem świadczenia usługi jest Holandia. W myśl bowiem art. 28 ust. 7 i 8 ustawy o VAT miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego nabywcy, jeżeli towary, na których wykonano usługę, zostały wywiezione z terytorium Polski w terminie nieprzekraczającym 30 dni od daty wykonania usługi.

Urząd skarbowy zakwestionował jednak fakt wywozu. W trakcie prowadzonego postępowania spółka przedstawiła jedynie list przewozowy CMR, wskazujący, że takie same towary zostały przewiezione z Berlina do Holandii. Ponieważ spółka i holenderski kontrahent pozostawali w stałych stosunkach gospodarczych, nie można mieć – zdaniem organu podatkowego – pewności, że list CMR dotyczył towarów, na których wykonano usługę.

Spółka zaskarżyła decyzję, ale izba skarbowa utrzymała ją w mocy. Sprawa znalazła więc finał w sądzie. Spółka twierdziła, że organy podatkowe błędnie ustaliły, że wywóz towarów nie nastąpił. Jej zdaniem nie chciały przyjąć oświadczenia przedstawiciela spółki, który miał tę okoliczność potwierdzić. Zaniechały też przesłuchania osób uczestniczących w transporcie.

W odpowiedzi na skargę izba skarbowa wskazała, że podatnik zobowiązany jest gromadzić dowody na okoliczność potwierdzenia wywozu towarów.

WSA przyznał rację fiskusowi. Stwierdził, że jeśli podatnik z jakiegoś faktu wywodzi skutek podatkowy, to spoczywa na nim ciężar dowodu. W przypadku międzynarodowych przewozów towarów istnieją określone reguły i podatnik obowiązany jest gromadzić związaną z tym dokumentację. Samo oświadczenie jest w tym wypadku dowodem niewystarczającym.

Autorka pracuje w Zespole Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Usługi wykonywane na ruchomym majątku rzeczowym opodatkowane są w miejscu, gdzie są faktycznie (fizycznie) świadczone. Odstępstwem od tej zasady jest możliwość przeniesienia miejsca ich opodatkowania z Polski do innego kraju Unii Europejskiej.

Aby tak się stało, usługobiorca musi podać usługodawcy numer, pod którym jest zarejestrowany dla celów VAT w innym niż Polska państwie członkowskim, a towary, na których zostały wykonane usługi, muszą opuścić Polskę w ciągu 30 dni od momentu wykonania na nich usług. Mimo że wybór miejsca opodatkowania usług może pozostać w pewnym zakresie po stronie usługobiorcy (który może podać bądź nie swój numer VAT wydany przez inne państwo UE), to obowiązek prawidłowego udokumentowania spełnienia warunków dla przeniesienia miejsca opodatkowania poza Polskę, czyli wywiezienia towarów w terminie 30 dni od wykonania usług, pozostaje po stronie świadczącego.

Wyrok sądu wskazuje, że skoro wyłączenie opodatkowania VAT usług na majątku ruchomym w Polsce jest wyjątkiem od zasady podstawowej, zastosowanie takiej możliwości powinno mieć miejsce tylko w ściśle określonej sytuacji. Ta zawężająca interpretacja wyjątków jest utrwaloną praktyką zarówno Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, jak i polskich sądów administracyjnych.

Mając na uwadze wyrok, trzeba stwierdzić, że polscy usługodawcy, w celu przeniesienia miejsca świadczenia usług poza Polskę, powinni dysponować jednoznacznymi dowodami, potwierdzającymi, że towary, na których zostały wykonane usługi, opuściły Polskę w wymaganym terminie. Za niewystarczające należy w takiej sytuacji uznać oświadczenie podatnika, że towary, na których zostały wykonane usługi, wyjechały z Polski. Wydaje się, że dokumentami najwłaściwszymi w takiej sytuacji byłyby te uznane przez ustawodawcę za wystarczające dla potwierdzenia wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (np. CMR podpisany przez odbiorcę). Ponadto podatnik powinien być w stanie udowodnić, że towary opuściły terytorium Polski w ciągu 30 dni od wykonania usługi. Pamiętajmy jednak, że to ograniczenie czasowe nie wynika z przepisów dyrektywy 2006/112/WE, a więc może być uznane za niezgodne z ustawodawstwem unijnym.