Tym, którzy nie pamiętają, warto przypomnieć, że postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych funkcjonowało już w polskim porządku prawnym od 1 października 1989 r. do 3 maja 2012 r. Warto też przypomnieć, że niespełna sześć lat temu wyeliminowano z procedury cywilnej odrębne postępowanie gospodarcze, zarzucając mu nadmierny rygoryzm. Decyzja ta zbiegła się w czasie z wprowadzeniem do obecnie obowiązującej „zwykłej" procedury cywilnej szeregu instytucji służących osiągnięciu celu, jakim jest zwiększenie szybkości postępowania, wnioskując, że sprawy gospodarcze nie różnią się istotnie od analogicznych spraw toczących się z udziałem stron niebędących przedsiębiorcami.
Usunięcie z procedury cywilnej odrębnego postępowania gospodarczego i rozpoznawanie skomplikowanych spraw gospodarczych w trybie zwykłym procesowym należy uznać za zabieg, który nie spełnia wymogów profesjonalnego obrotu gospodarczego, dlatego za pozytywną należy uznać proponowaną kompleksową nowelizację postępowania cywilnego, zmierzającą do przywrócenia odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych. Oczywiste jest, że przywrócenie to nie może sprowadzić się do bezrefleksyjnego odtworzenia dawnych przepisów, natomiast postulowane przyśpieszenie w rozpoznawaniu spraw gospodarczych nie może odbywać się kosztem ograniczenia szeregu istotnych gwarancji procesowych stronom postępowania.
Konsumenci i małe firmy
W obecnym stanie prawnym pojęcie sprawy gospodarczej uregulowane jest w co najmniej trzech ustawach. Po przywróceniu odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych do tych przepisów dołączyłby jeszcze regulacje kodeksu postępowania cywilnego.
Bardzo pozytywnie należy ocenić pomysł ujednolicenia pojęć we wszystkich ustawach, po to, by osiągnąć przejrzystość legislacyjną w definiowaniu sprawy gospodarczej. Natomiast budzi poważne wątpliwości, czemu miałoby służyć rozszerzenie definicji sprawy gospodarczej na osoby fizyczne (konsumentów), którzy nie są przedsiębiorcami i bez profesjonalnej pomocy prawnej mogą nie sprostać wymogom postępowania w sprawach gospodarczych. Uczestnikiem postępowania gospodarczego staną się tylko z tego powodu, że byli stronami umowy leasingu, umowy o roboty budowlane, związanej z procesem budowlanym służącym wykonaniu robót budowlanych lub odpowiadają posiłkowo albo solidarnie za dług przedsiębiorcy.
Projekt ustawy zakłada, że na wniosek przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w skali mikro, czyli w postaci pojedynczego sklepu, stoiska, rzemiosła, indywidualnych usługi itp., czyli osób, od których nie można wymagać profesjonalizmu typowego dla przedsiębiorcy działającego na większą skalę, sprawa będzie rozpoznawana bez zastosowania przepisów o postępowaniu gospodarczym. To, czy sprawa ma zostać rozpoznana w trybie rygoryzmu gospodarczego, czy też z pominięciem procedury gospodarczej, będzie przedmiotem badania sądu na początku postępowania w danej sprawie przy pierwszej czynności procesowej w oparciu o wydawaną decyzję naczelnika urzędu skarbowego o ustaleniu wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej.