Anna Nowacka-Isaksson: Korekta płci - kiedy i dla kogo

Główny Zarząd Zdrowia i Opieki Społecznej odrzucił rządowy projekt wprowadzenia możliwości korekty płci u transosób od 15. roku życia bez zgody rodziców. Stwierdził, że istnieją przeciwwskazania do takich operacji, zanim się osiągnie pełnoletność.

Zarząd przeprowadził analizę etycznego wymiaru zagadnienia. Według profesora uniwersytetu w Linköping Larsa Sandmana istnieją dowody na pozytywne efekty zmiany płci w starszej grupie wiekowej. Jeśli natomiast chodzi o młodsze osoby cierpiące na dysforię płciową (gdy tożsamość płciowa niedopasowana jest do płci w chwili urodzenia), nie ma podstaw naukowych, które by uzasadniały konieczność chirurgicznych ingerencji.

Czytaj także: Zmiana płci: nie trzeba pozywać własnych dzieci

Zdaniem Sandmana nastolatkowie walczą ze swoją tożsamością, eksperymentują, są bardziej skłonni do podejmowania ryzyka i ich uczuciowość nie funkcjonuje tak jak u dorosłych osób. A w końcu chodzi o procesy nieodwracalne – przestrzegał Sandman. Z tego względu radzi on, by poczekać z zabiegami zmiany płci w tej grupie.

Gdy jednak pojawi się więcej badań, z których będzie wynikało, że młodsze osoby rzadko żałują swojej decyzji, że zbyt długie oczekiwanie na leczenie zwiększa liczbę samobójstw, eksperci zmienią swoje rekomendacje.

Ostatnimi laty zainteresowanie operacjami zmiany płci biologicznej, zwłaszcza w grupie młodych kobiet, wzrosło w kraju lawinowo i nie wiadomo, czym jest to spowodowane.W 2008 r. 28 dziewczyn w wieku od 10. do 19. roku życia otrzymało diagnozę dysforii. Dziesięć lat temu było to 81 dziewczyn i kobiet w wieku od 13 do 24 lat. W 2017 r. 536 osób z tej grupy odczuwało, że jest chłopcami, i pragnęło zmiany płci.

Liczba chłopców i mężczyzn z diagnozą dysforii płciowej jest znacznie niższa.

Nie po raz pierwszy rząd przedstawił projekt zmian prawnych dotyczący osób transseksualnych. W 2018 r. projekt zawierał nie tylko postulat obniżenia wieku dla zabiegów korekty płci od lat 15, ale także propozycję, by dzieci od 12 roku życia mogły zmienić płeć w sensie prawnym. Projekt potępiły różne instancje i Rada Legislacyjna domagała się sformułowania wniosków na nowo.

Tematykę zmiany płci podejmował publicystyczny program śledczy szwedzkiej telewizji publicznej. W programie ordynator kliniki płci dla dzieci przy szpitalu w Oslo Anne Waehre oceniła, że w Norwegii, podobnie jak w Szwecji, coraz więcej nastolatek życzy sobie korekty płci. Ordynator uważa, że leczenie tej grupy jest eksperymentalne. Według niej, w tej kwestii brakuje badań, i wśród nastolatek są osoby, co do których nie ma pewności, czy zabiegi będą dla nich korzystne.

Z opinią Waehre, że opieka zdrowotna nad osobami z dysforią płciową była eksperymentalna, nie zgadza się jednak szwedzki profesor psychiatrii Per-Anders Rydelius.

Dziennikarze pogramu śledczego zwrócili jednak uwagę, że ponad połowę pacjentów klinik, które zajmują się korektą płci, stanowią dziewczynki z diagnozami samookaleczania się, anoreksji i autyzmu, czyli innymi niż dysforia.