W cieniu dyskusji o potrzebie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz konieczności jak najszybszego wstrzymania wydobycia i spalania w Polsce węgla, w Brukseli trwają polityczne negocjacje, tzw. trilogi pomiędzy Radą UE, PE oraz KE, dotyczące nowelizacji europejskich przepisów o ochronie powietrza. Kluczowe decyzje będą podejmowane już w połowie lutego.
To efekt konsekwentnie realizowanej od kilku lat polityki UE, której założenia określono w Europejskim Zielonym Ładzie. Jej celem jest znaczące obniżenie emisji gazów cieplarnianych, zapewnienie czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii, ochrona bioróżnorodności oraz dążenie do zerowego poziomu zanieczyszczeń w celu ochrony zdrowia i środowiska, w tym istotna poprawa jakości powietrza.
Nowe, zaostrzone normy jakości powietrza
Już w planie działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń z 2021 r. podkreślono m.in. pilną potrzebę dostosowania unijnych norm jakości powietrza do najnowszych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), a Komisja Europejska rozpoczęła proces przeglądu regulacji prawnych, w tym dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz dyrektywy 2004/107/WE w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w powietrzu.
Co istotne, określając cel nowelizowanej dyrektywy (zwanej AAQD), łączącej dyrektywę 2008/50/WE oraz 2004/107/WE, podkreślono konieczność eliminacji zanieczyszczeń powietrza tak, aby jego jakość w UE osiągnęła poziomy, które na podstawie dowodów naukowych nie są uznawane za szkodliwe dla zdrowia ludzkiego i ekosystemów naturalnych, co ma się przyczynić do powstania nietoksycznego środowiska najpóźniej do 2050 r.
Podstawowym założeniem negocjowanych aktualnie przepisów o ochronie powietrza jest wprowadzenie nowych, zaostrzonych norm jakości powietrza (wartości dopuszczalnych) w celu ochrony zdrowia, m.in. dla toksycznych pyłów zawieszonych (PM10 i PM2,5) oraz dwutlenku azotu (NO2). Trzeba je będzie osiągnąć we wszystkich państwach członkowskich już w 2030 r.
