Usuwanie danych osobowych z sieci

Dziewięć pytań prawnych dotyczących regulacji ochrony danych osobowych skierował hiszpański sąd Audiencia Nacional do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Odpowiedź może zdefiniować charakter obecnych i przyszłych przepisów unijnych w zakresie ochrony danych osobowych, w tym „prawa do bycia zapomnianym".

Audiencia Nacional (AN) rozpatruje m. in. odwołania od decyzji Hiszpańskiego Urzędu Ochrony Danych Osobowych (AEPD). Obecnie przed AN toczy się ponad sto spraw dotyczących nakazów usunięcia danych z indeksów wyszukiwarki Google, wydanych przez AEPD w celu ochrony praw gwarantowanych w dyrektywie unijnej na wniosek zainteresowanych.

Imię na googlach

Ze względu na tak dużą liczbę spraw o tożsamym charakterze hiszpański sąd uznał, że interpretacja Trybunału pozwoli na wypracowanie jednolitego rozwiązania zaistniałego problemu i może mieć znaczenie dla innych państw członkowskich.

Sędziowie AN zebrali wątpliwości prawne, z jakimi zetknęli się, rozpatrując sprawę mężczyzny, który po wpisaniu w wyszukiwarce Google swojego imienia znalazł link do ogłoszenia o licytacji nieruchomości w związku z niezapłaceniem ubezpieczenia społecznego. Poszkodowany złożył skargę do AEPD, bo sprawę licytacji pozytywnie rozwiązano kilka lat temu, a ogłoszenie cały czas ukazywało się w wynikach wyszukiwania.

AEPD skargę przyjął i nakazał wycofanie danych skarżącego z indeksów wyszukiwarki Google. Spółka odwołała się od

tej decyzji do AN, twierdząc m.in., że regulacje wspólnotowe nie znajdują zastosowania, a zainteresowani powinni szukać ochrony prawnej w sądach stanu Kalifornia, gdzie ma siedzibę główną zarządzająca wyszukiwarką spółka matka – Google Inc.

Analizując sprawę, hiszpański sąd powziął trzy rodzaje wątpliwości, które przedstawia Trybunałowi. Pierwsza dotyczy właśnie zasięgu terytorialnego obecnej dyrektywy o ochronie danych osobowych. Druga odnosi się do działalności wyszukiwarek jako dostawców treści. Sędziowie pytają, czy taka działalność wyszukiwarki Google w Internecie mieści się w zakresie pojęcia „przetwarzanie danych", czy wyszukiwarki są za przetwarzanie odpowiedzialne oraz czy powinny przestrzegać prawa do usunięcia danych lub sprzeciwu mimo zachowania legalnej informacji na stronach źródłowych.

Największe zainteresowanie budzi jednak pytanie sądu dotyczące zakresu przewidzianych w dyrektywie praw osób, których dane dotyczą. Sąd pyta o zakres tych praw w relacji do kontrowersyjnego „prawa do bycia zapomnianym".

Obecna dyrektywa w art. 12 przewiduje prawo dostępu do danych, w tym nadaje osobom, których dane dotyczą, prawo do sprostowania, usunięcia lub zablokowania danych. W art. 14 czytamy zaś, że gwarantuje ona prawo sprzeciwu co do przetwarzania danych.

W związku z tak sformułowanymi i ogólnymi zapisami sąd hiszpański pyta TSUE, czy należy uznać, że prawa do usunięcia lub zablokowania danych, a także sprzeciwu oznaczają, że zainteresowany może zwracać się do obsługujących wyszukiwarki w celu uniemożliwienia indeksowania informacji odnoszącej się do jego osoby, jeśli uzna informację za szkodliwą lub chce, by została zapomniana, nawet jeśli jest to informacja opublikowana przez podmioty trzecie legalnie.

Reforma systemu

Pytanie to jest szczególnie interesujące w kontekście zaprezentowanych w styczniu tego roku przez komisarz Viviane Reding propozycji reformy unijnego systemu ochrony danych osobowych. Plany reformy obejmują wprowadzenie nowego ogólnego rozporządzenia i dyrektywy szczególnej, dotyczącej ochrony danych we współpracy policyjnej i sądowej.

W celu zwiększenia kontroli jednostek nad ich danymi KE proponuje w nowym rozporządzeniu m.in. zwiększenie znaczenia zgody podmiotu danych, ułatwienie dostępu do danych i ich przenoszenia czy wreszcie wprowadzenie takich rozwiązań jak „prawo do bycia zapomnianym".

Medialność tego ostatniego prawa być może wynika z faktu, iż stanowi ono urzeczywistnienie marzeń rzeszy internautów o naprawieniu „internetowych błędów młodości" i usunięciu z sieci wszystkiego, co mogłoby wywołać choćby blady rumieniec zażenowania. Jednocześnie „prawo do bycia zapomnianym" niepokoi niektórych ekspertów ze względu na swój szeroki zakres. Podają oni przykłady nieproporcjonalnych wysiłków, jakich może wymagać jego stosowanie w praktyce po stronie takich podmiotów jak Facebook czy Google. Zauważają też, że szeroko sformułowane prawo do bycia zapomnianym może stanowić zagrożenie dla wolności wypowiedzi.

Gdy Wikipedia się myli

W Polsce na temat nowego prawa wypowiadał się generalny inspektor ochrony danych osobowych, który odniósł się do propozycji pozytywnie, zwłaszcza w zakresie, w jakim umożliwia ona usuwanie treści, które użytkownicy zamieścili w Internecie jako dzieci. Jednocześnie zwracał uwagę na problemy natury technicznej związane z wykonywaniem tego prawa, jakie musieliby pokonać administratorzy. GIODO podkreśla, że w samej UE pojawiają się wątpliwości co do kształtu tej instytucji.

Komisarz ds. sprawiedliwości V. Reding, prezentując propozycje unijnych reform, stwierdziła, że nowe środowisko regulacyjne musi być „przygotowane na przyszłość" i „technologicznie neutralne". Do pewnego stopnia uzasadnia to szerokie ujęcie przepisów, w tym praw podmiotów danych.

Zakres praw podmiotów danych w proponowanych regulacjach będzie, rzecz jasna, kształtowany także w orzecznictwie Trybunału.

Autorka jest współpracowniczką „Europy Praw Człowieka" Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka

Publicystyka Dane Osobowe

Pozostało 89% artykułu

Opinie Prawne

Maciej Gawroński: Za 30 mln zł rocznie Komisja będzie nakładać makijaż sztucznej inteligencji

Na łamach Rzeczpospolitej 6 listopada nawoływałem, aby kompetencje nadzoru sztucznej inteligencji (SI) oddać Prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO). 20 listopada ukazał się tekst polemiczny, autorstwa mecenasa Przemysława Sotowskiego, w którym Pan Mecenas powołuje kilkanaście tez na granicy dezinformacji, bez uzasadnienia, oprócz „oczywistej oczywistości”. Tak jakby autor był bardziej politykiem niż prawnikiem. Niech mottem mojej repliki będzie to, co 12 sierpnia 1986 roku powiedział Ronald Reagan “Dziewięć najbardziej przerażających słów w języku angielskim to „Jestem z rządu i jestem tu, aby pomóc”

Materiał Promocyjny

Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę

Opinie Prawne

Wojciech Bochenek: Sankcja kredytu darmowego to kolejny koszmar sektora bankowego?

W dniu 4 grudnia 2024 r. na łamach dziennika "Rzeczpospolita" ukazała się publikacja „Sankcja kredytu darmowego – czy narracja parakancelarii jest zasadna?” autorstwa mecenasa Wojciecha Wandzela, przedstawiająca tezy i argumenty mające przemawiać za możliwością skredytowania kosztów kredytu i pobierania od tego odsetek, które w ocenie autora publikacji są pewnym wyjściem naprzeciw konsumentom, którzy chcą pozyskać kredyt.

Warszawa 1982. Stan wojenny. Rozprawa przed sądem wojskowym przeciwko podziemnym wydawcom.

Opinie Prawne

Tomasz Pietryga: Sędziowie 13 grudnia, krótka refleksja

Dla wielu obywateli skrzywdzonych w czasach PRL, wejście sędziów stanu wojennego do sądów w III RP było nieakceptowalne. Niemoc ludzi Solidarności, aby to wejście zablokować, odebrała szacunek Temidzie na dekady.

Opinie Prawne

Rok rządu Donalda Tuska. "Zero sukcesów Adama Bodnara"

Przez ostatni rok główny ciężar działań i uwagi skupiony był na przywracaniu praworządności, choć z góry było wiadomo, że przy tym prezydencie para pójdzie w gwizdek. Jednocześnie w tym czasie nie zrobiono niczego, co by wydatnie poprawiło efektywność wymiaru sprawiedliwości.

Materiał Promocyjny

Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite

Bank wspiera rozwój pasji, dlatego miał już w swojej ofercie konto gamingowe, atrakcyjne wizerunki kart płatniczych oraz skórek w aplikacji nawiązujących do gier. Teraz, chcąc dotrzeć do młodych, stworzył w ramach trybu kreatywnego swoją mapę symulacyjną w Fortnite, łącząc innowacyjną rozgrywkę z edukacją finansową i udostępniając graczom możliwość stworzenia w wirtualnym świecie własnego banku.

Premier Donald Tusk oraz minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Opinie Prawne

Rok rządu Donalda Tuska. "Aktywni w pracy, zapominalscy w sprawach ZUS"

Wiele obietnic pracowniczych zostało już zrealizowanych. Zabrakło jednak odważnych, kluczowych zmian w ubezpieczeniach społecznych.

Materiał Promocyjny

Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.

Opinie Prawne

Maciej Gawroński: Za 30 mln zł rocznie Komisja będzie nakładać makijaż sztucznej inteligencji

Opinie Prawne

Wojciech Bochenek: Sankcja kredytu darmowego to kolejny koszmar sektora bankowego?

Czy rzeczywiście ktoś wierzy, że Rafał Trzaskowski będzie dobrym prezydentem akurat dlatego, że zna

Komentarze

Michał Szułdrzyński: Rafał, pardon maj frencz!

Rafał Trzaskowski zachwycił swoich sympatyków rozmową po francusku z Emmanuelem Macronem. Jednak w kontekście kampanii, która miała odczarować jego elitarny wizerunek, pojawia się pytanie, czy to nie oddala go od przeciętnego wyborcy.

Adam Niedzielski, minister zdrowia w rządzie PiS w latach 2020-2023.

Prawo karne

Adam Niedzielski z wyrokiem. Były minister zdrowia przekroczył uprawnienia

W związku ze sprawą ujawnienia danych pacjenta, były minister zdrowia w rządzie Prawa i Sprawiedliwości Adam Niedzielski stanął przed warszawskim sądem.

Waluty

Złoty mocniejszy, ale tylko w relacji do franka

Złoty w czwartek notował nieznaczne zmiany wobec euro i dolara. Większy ruch było widać w przypadku franka szwajcarskiego.

Waluty

Złoty znów rusza do ataku

Czwartek na rynku walutowym będzie upływał pod znakiem decyzji banków centralnych. Jak zareaguje na nie złoty?

Daniel Obajtek (wtedy jeszcze wójt gminy Pcim) oraz prezes PiS Jarosław Kaczyński w Sejmie w 2013 r

Opinie Ekonomiczne

Cezary Szymanek: Orlen ratuje się z „pułapki” Obajtka

Olefiny Daniela Obajtka, dwie wieże w Ostrołęce, przekop Mierzei Wiślanej, lotnisko w Radomiu. Wszyscy już wiedzą, że miliardy wydane na te inwestycje to pieniądze wyrzucone w błoto. A kiedy dowiemy się, kto poniesie za to odpowiedzialność?