Wiktor Czeszejko-Sochacki: W oczekiwaniu na nowe rozwiązania dla spółek

Dyrektywa i dyrektywa aktualizacyjna, inaczej niż ksh, traktują procedury podziału spółek. Ograniczając się do podziału spółek przez wyodrębnienie (w polskim tłumaczeniu urzędowym używa się błędnie, jak wskazuje część przedstawicieli doktryny, pojęcia „podziału przez wydzielenie"), gdyż nawiązuje bezpośrednio do art. 529 § 1 pkt 4 ksh (podział przez wydzielenie), którego sposób działania różni się znacząco od tego zaproponowanego w dyrektywie. Ze względu na naturę podziału przez wyodrębnienie dyrektywa nie wskazuje, we wskazanym przypadku, żadnych mechanizmów ochronnych dla wspólników spółki dzielonej, co ma miejsce w przypadku podziału przez wydzielenie z art. 529 § 1 pkt 4 ksh.

W prawie polskim zdolność podziałowa przysługuje wyłącznie spółkom kapitałowym. Podział przez wyodrębnienie skutkuje każdorazowo powstaniem spółki zależnej. Mamy tu tym samym do czynienia ze strukturą pionową, która może być następnie rozbudowywana w drodze kolejnych podziałów przez wyodrębnienie. W omawianym przypadku po stronie dzielonej występuje jeden podmiot, a po stronie wyodrębnionej jeden lub więcej podmiotów. Strona wyodrębniona może składać się z podmiotu bądź podmiotów istniejących albo nowo utworzonych. W omawianym procesie uczestniczą wobec tego spółka dzielona i spółka albo spółki wyodrębnione, przy czym te ostatnie mogą być spółkami istniejącymi albo nowo zawiązanymi.

Jednoosobowa polska spółka z o.o., z uwagi na istniejące ograniczenia w ksh jej dotyczące, nie może w drodze podziału przez wyodrębnienie doprowadzić do powstania zależnej spółki kapitałowej. Likwidacja spółki dzielonej nie może natomiast mieć miejsca z uwagi na fakt, że ze spółki dzielonej wyodrębniona zostałaby część jej majątku.

Skutki prawne podziału przez wyodrębnienie będą różnorodne i nie będą tożsame ze skutkami innych trybów podziału, jednak zawarte w art. 160r § 3 dyrektywy kierunkowe skutki podziałów transgranicznych mogą stanowić wskazania do stosowania omawianego podziału spółki.

Priorytetową kwestią jest uregulowanie przez polskiego ustawodawcę do wewnętrznego systemu prawnego przepisów o nietransgranicznym („krajowym") podziale spółki przez wyodrębnienie, szczegółowo uzasadniając jego zastosowanie.

Autor jest doktorem i radcą prawnym Kancelaria Adwokacka adw. Krzysztof Czeszejko-Sochacki