Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawił się kolejny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Tym razem jest to projekt z 14 października 2016 r., który, podobnie jak poprzednie wersje, przewiduje wprowadzenie dwóch kontrowersyjnych rozwiązań, tj. katalogu przesłanek wykreślania z urzędu podatników VAT oraz ustalania dodatkowego zobowiązania podatkowego (tzw. sankcji VAT). W naszej ocenie w przypadku wejścia w życie tych regulacji w nowo proponowanym brzmieniu wysoce prawdopodobne jest, że będą one stanowić instrument do nieuzasadnionego karania uczciwych podatników. W niniejszym tekście nie koncentrujemy się natomiast na omawianiu innych propozycji zmian wynikających z projektu.
Praktyka fiskusa
Projekt zawiera dość obszerne zmiany w treści art. 96 ustawy o VAT, który ogólnie rzecz ujmując, dotyczy kwestii rejestracyjnych. Dodawany ust. 9a zawiera katalog zdarzeń, które mają przesądzać o wykreśleniu podmiotu z rejestru podatników VAT, co następować ma obligatoryjnie i z urzędu. Szczególnie interesujące są dwie ostatnie przesłanki wykreślenia. Po pierwsze, wystawienie faktury lub faktury korygującej dokumentującej czynność, która nie została dokonana. Po drugie, wiedza lub uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi działają w celu odniesienia korzyści majątkowej w wyniku nierzetelnego rozliczenia podatku.
W pierwszym przypadku przepis nie będzie miał zastosowania, gdy wystawienie faktury lub faktury korygującej będzie wynikiem pomyłki lub nastąpi bez wiedzy podatnika (dodawany w projekcie art. 96 ust. 9e ustawy o VAT). Podatnik wykreślony z powodu wystawienia faktury niedokumentującej rzeczywistego zdarzenia będzie mógł natomiast wykazać, że wystawienie faktury nastąpiło w wyniku pomyłki lub bez jego wiedzy, co będzie stanowiło przesłankę „przywrócenia zarejestrowania" (dodawany w projekcie art. 96 ust. 9h ustawy o VAT).
W uzasadnieniu do projektu nie wskazano, że kwestionowanie faktycznego wykonania transakcji jest wielokrotnie podstawą odebrania prawa do odliczenia VAT naliczonego dużym i wiarygodnym podatnikom, którzy otrzymują faktury od innych dużych – równie wiarygodnych kontrahentów. Podstawą takiego kwestionowania jest przyjęcie przez organy podatkowe, że faktura dokumentująca sprzedaż nie odzwierciedla rzeczywistego zdarzenia gospodarczego, bo np. podatnik nie kupił supermaszyny wartej 150, tylko kupił zwykłą maszynę wartą 100.
Znany jest przypadek, w którym organy podatkowe kwestionowały fakt dokonania sprzedaży galerii handlowej w rozumieniu przepisów o VAT. Podstawą prawną do takich twierdzeń jest art. 88 st. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT wyłączający prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur niedokumentujących rzeczywistego zdarzenia gospodarczego.
