Ameryka nie odwraca się od Europy

Pod koniec tego miesiąca Chicago, od dawna określane jako dumna stolica Polonii amerykańskiej, znajdzie się w centrum światowej uwagi. Będzie bowiem gościć ponad 50 szefów państw z całego świata na 25. szczycie NATO.

Szczyt NATO, pierwszy w USA od 1999 r. i pierwszy w historii poza Waszyngtonem, organizowany jest w czasie krytycznym dla Stanów Zjednoczonych, Polski i naszych sojuszników. Narastają bowiem wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa, a także bezprecedensowe problemy gospodarcze – na całym świecie i w naszych krajach.

Podczas szczytu w Chicago podniesione zostaną liczne  trudne sprawy. Jedna jednak nie zostanie podjęta na pewno ani w Chicago, ani kiedykolwiek w przyszłości. Jest nią trwałe zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w bezpieczeństwo i obronę Polski oraz Europy.

Dlaczego Azja?

Establishment Stanów Zjednoczonych przeprowadził ostatnio szczegółowy i dość szeroko komentowany przegląd narodowej strategii obronnej. Kończenie jednej wojny i stopniowe wychodzenie z drugiej przy poważnym deficycie fiskalnym i zmniejszającym się budżecie obronnym wyjaśnia nieuniknioną zapewne zmianę strategii oraz ewolucyjne przekształcanie naszych sił zbrojnych w mniejsze i bardziej elastyczne.

Elementem tego przeglądu, który przyciągnął zainteresowanie mediów, była decyzja USA przeniesienia jej na region Azji i Pacyfiku. Niezależnie od tego, jak bardzo została nagłośniona ta decyzja, nie powinna ona ani dziwić, ani budzić kontrowersji.

Od czasu gdy w 1850 r. Kalifornia stała się częścią Unii, Stany Zjednoczone stały się mocarstwem rejonu Pacyfiku. Przez dziesięciolecia byliśmy poważnie zaangażowani w Azji, tak wojskowo, jak i gospodarczo. W dającej się przewidzieć przyszłości Azja pozostanie najszybciej rozwijającym się i najbardziej dynamicznym regionem świata. I z tego powodu kluczowe znaczenie będzie miało dla Stanów Zjednoczonych – i dla Europy – utrzymanie oraz wzmocnienie naszej obecności i kontaktów w tym regionie.

Podnoszono pytania, jak te zmiany wpłyną na NATO i co oznaczają one dla naszych sojuszników w Polsce i w innych krajach Europy. Krytycy błędnie uznali, że Ameryka odwraca się od Europy. A to nieprawda. W rzeczywistości, jeśli w tym stuleciu mamy dać sobie radę z wyzwaniami w dziedzinie bezpieczeństwa, Ameryka i Europa muszą znaleźć sposób na pogłębienie więzi, równocześnie zwracając się razem ku Azji i Pacyfikowi.

Partner z wyboru

Europa pozostaje partnerem USA z wyboru. Wspólnie mamy dać sobie radę z niezliczonymi zagrożeniami dzisiejszego świata. Prezydent Barack Obama nazwał Europę „kamieniem węgielnym" naszego międzynarodowego zaangażowania. A przez ostatnie trzy i pół roku jego administracja wykazywała prawdziwość tych słów, pogłębiając i poszerzając transatlantyckie partnerstwo.

Jak można przeczytać w nowych zasadach strategii, „Europa jest naszym głównym partnerem w poszukiwaniu globalnego i gospodarczego bezpieczeństwa i pozostanie nim w dającej się przewidzieć przyszłości".

Nasze związki nie wynikają jedynie z podzielania podobnych wartości, ale i z kalkulacji, że głębokie i skuteczne zaangażowanie wspólnie z naszymi europejskimi sojusznikami jest dobre dla bezpieczeństwa Ameryki. Zawsze tak było. Od ścierania się z brutalnymi reżimami, poprzez wzmacnianie bezpieczeństwa energetycznego i walkę z terroryzmem na całym globie, Ameryka będzie potrzebowała mocnej oraz zaangażowanej Europy i pozostanie w zasadniczy sposób przywiązana do współpracy ze swymi partnerami europejskimi, w tym z Polską.

To prawda, że kształt amerykańskiego zaangażowania wojskowego w Europie się zmienia wskutek naszych nowych zasad bezpieczeństwa. Z Niemiec wyjadą dwie brygady piechoty. Ta decyzja nie jest zaskoczeniem dla tych, którzy wiedzą, że dyskutowano o tym od dziesięcioleci. Jednak te dwie brygady, które często były rozmieszczone w strefach działań wojennych poza Europą, wcale nie reprezentują całego naszego potencjału wojskowego w Europie.

Po 60 latach amerykańskiej obecności wojskowej w Europie i po dziesięcioleciu walki ramię przy ramieniu w Afganistanie związki militarne i bezpieczeństwa Ameryki z naszymi przyjaciółmi w Polsce i w Europie sięgają o wiele głębiej.

W drugiej połowie roku USA stworzą oddział lotniczy w Polsce, pierwszą stałą bazę wojsk amerykańskich, wzmacniając możliwości operacyjne naszych sił zbrojnych i demonstrując trwałe partnerstwo z Polską

W ostatnich miesiącach spędziliśmy zbyt wiele czasu na dyskusji o tych niewielkich oddziałach, które wyjeżdżają, a zbyt mało czasu na rozmowie o tym, gdzie pozostaniemy, i o dalszym demonstrowaniu przywiązania USA do Europy.

Po pierwsze, w Europie pozostanie ponad 30 tysięcy żołnierzy US Army (i ponad 70 tysięcy personelu wojskowego w ogóle). Będzie to oznaczało największą koncentrację sił amerykańskich poza kontynentalnymi Stanami Zjednoczonymi. Utrzymamy tu brygadę uzbrojoną w wozy opancerzone stryker i powietrzno-desantową, tak rozmieszczone, by zapewnić bezpieczeństwo naszych sojuszników, odstraszyć przeciwników i przeprowadzać wspólne ćwiczenia z naszymi partnerami. Będziemy kontynuować wymianę personelu i wzmacniać nasze wysiłki w przeprowadzaniu operacji specjalnych wspólnie z Europą.

Ponadto USA wskażą brygadę rozmieszczoną w USA jako element sił lądowych do NATO Responce Force (Sił Odpowiedzi) i mają plan rotacyjnego stacjonowania w Niemczech oddziału wielkości batalionu do ćwiczeń i manewrów. Amerykańskie wsparcie dla Sił Odpowiedzi i wspomnianego oddziału nie tylko stworzy nowe możliwości dla oddziałów amerykańskich szkolenia i przeprowadzenia manewrów z naszymi partnerami europejskimi, ale będzie też stanowić zapewnienie, że będziemy dalej budować siły NATO zdolne do przeprowadzenia rozmaitych misji obronnych w naszym wspólnym interesie.

I w końcu – co zapewne jest najistotniejsze  – Stany Zjednoczone pozostają przywiązane do idei obrony przeciwrakietowej dla naszych sojuszników w Europie.

Polska – kluczowy element

W minionych tygodniach temat obrony rakietowej pojawił się na pierwszych stronach gazet po nieostrożnych komentarzach prezydenta Obamy podczas jego rozmowy z prezydentem Rosji Dmitrijem Miedwiediewem. Sugestia prezydenta Obamy, że drażliwe i dwupartyjne porozumienie w sprawie obrony przeciwrakietowej będzie trudne do przeprowadzenia w czasie gorącej kampanii prezydenckiej, nie powinno być zaskoczeniem dla nikogo, kto kiedykolwiek zajmował się polityką. Niestety, ten incydent wywołał fałszywe wrażenie, że Ameryka nie jest zainteresowana bezpieczeństwem naszych sojuszników w Europie. To całkowicie niezgodne z prawdą.

USA pozostają przywiązane do wszystkich czterech faz prezydenckiego planu obrony przeciwrakietowej dla Europy, tzw. European Phased Adaptive Approach (EPAA). Ta strategia została w pełni zaakceptowana przez NATO i będzie obejmowała użycie amerykańskich sił w Polsce i Rumunii, amerykańskich okrętów w Hiszpanii i instalacji radarowych w Turcji.

Kluczowe elementy pierwszej fazy są już zainstalowane i gotowe do użycia. Widać też wsparcie administracji dla kontynuowania programu w projekcie budżetowym na następny rok pomimo niezwykle trudnej sytuacji budżetu. I jak mówili rozliczni przedstawiciele władz w ciągu minionych lat, żaden kraj – włącznie z Rosją – nie będzie miał prawa weta w sprawie terminu i sposobu rozmieszczenia amerykańskiej obrony przeciwrakietowej.

Polska pozostaje zasadniczym elementem amerykańskich planów obecności w Europie. Polska wykazała znaczące wsparcie dla EPAA i w czasie ostatnich dwóch lat Stany Zjednoczone wspierały rotacyjne funkcjonowanie baterii patriotów na polskim terytorium, by pogłębić nasze związki w dziedzinie obrony przeciwrakietowej.

W drugiej połowie roku USA stworzą oddział lotniczy w Polsce, pierwszą stałą bazę wojsk amerykańskich na polskim terytorium. Jednostka będzie wspierana przez rotacyjną obecność samolotów typu F-16 i C-130, wzmacniając w ten sposób możliwości operacyjne naszych sił zbrojnych i demonstrując trwałe partnerstwo z Polską. Pojawia się też możliwość dla amerykańskich i polskich żołnierzy, by szkolić się i prowadzić wspólne ćwiczenia na polskim terytorium, powtarzając sukces ostatnich wielonarodowych manewrów „Dragon 11" przeprowadzonych w październiku przez amerykańską 173. Airborne Brigade Combat Team.