Odbywają się liczne sympozja i seminaria poświęcone dalszemu jej udoskonalaniu, jak choćby seminarium eksperckie „Rynek cukru w ramach 50 lat WPR - jakie wnioski na przyszłość?" zorganizowane przez Agencję Rynku Rolnego z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poświęcone ewolucji europejskiego rynku cukru, problemom obecnym oraz perspektywom i wyzwaniom, przed jakimi będzie stał sektor w przyszłości.
Po 2006 roku w ramach „Wspólnej polityki cukrowej w Polsce" zmniejszono kwoty produkcyjne z 2 mln do 1,4 mln ton. Zlikwidowaliśmy więc prawie połowę cukrowni, o ponad połowę zmniejszyła się ilość plantatorów i areał upraw buraka cukrowego. W efekcie z eksportera, staliśmy się importerem cukru.
Co ciekawe, produkcja cukru w UE zaspokaja jedynie 80 proc. zapotrzebowania. A mimo to utrzymywane są wysokie cła importowe. Ceny więc rosną w Polsce w ciągu ostatnich pięciu lat o prawie 60 proc. W konsekwencji spada rentowność firm przetwarzających cukier.
Niektórzy „eksperci" uważają, że stanęliśmy przed dylematem: „albo likwidacja tego przemysłu, albo jego wsparcie". Komisja Europejska proponuje zastosowanie takich instrumentów „wsparcia rynku cukru" jak: „dopłaty do prywatnego przechowywania cukru, pisemne umowy między unijnymi plantatorami buraków cukrowych i trzciny cukrowej a unijnymi przedsiębiorcami cukrowniczymi, eksport do krajów trzecich, uszlachetnianie czynne, środki wyjątkowe i wzmocnienie powiązań w łańcuchu marketingowym". A wszystko po to, żeby plantatorzy przełknęli zniesienie „kwot" (czyli limitów) produkcyjnych. Produkują mało - na rynku niedoboru sprzedają więc drogo. Ich obrońcy postulują utrzymanie obecnego modelu, by „było możliwe dalsze dostosowywanie się rolników do poprzedniej reformy" i „by mogli oni stać się jeszcze bardziej konkurencyjni".
Toczy się więc bój między plantatorami i przemysłem. Jak się on skończy? Moim zdaniem „albo liberalizacją tego przemysłu, albo jego upadkiem" „Wspieramy go już bowiem od 50 lat".
Tymczasem zatrzymano prywatyzację Krajowej Spółki Cukrowej na podstawie, jak podano w komunikacie MSP, „analizy ryzyk związanych z realizacją transakcji, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji ekonomiczno-finansowej Spółki i interesu Skarbu Państwa". Podobnie kiedyś analizowano „z uwzględnieniem interesu Skarbu Państwa" prywatyzację stoczni. Czy skończy się tak samo? Oby! Bo po spektakularnym upadku państwowych stoczni coraz więcej się w nich buduje. Tylko czy koniecznie musimy powtarzać te same błędy?
Autor jest adwokatem, profesorem prawa, prezydentem Centrum im. Adama Smitha
