Uwzględniliśmy 80 procent postulatów branży

Nowe przepisy dotyczące poszukiwań i wydobycia ropy i gazu w Polsce zawarte w projekcie zmian do prawa geologicznego i górniczego oraz kilku innych ustaw wyważają interesy Państwa, przedsiębiorców i obywateli. Stwarzają one  jednakowe warunki do inwestowania zarówno dla firm amerykańskich jak i pochodzących z państw UE. Oznacza to, że firmy pochodzące z tych krajów będą podlegały takiej samej procedurze kwalifikacyjnej, a więc traktowane będą na równi z podmiotami polskimi. Jest to o tyle istotne, że przejście tej procedury jest konieczne, by móc przystąpić do przetargu na nowe koncesje na rozpoznawanie i wydobywanie węglowodorów.

Ponadto projektowana ustawa, mając na uwadze konieczność ograniczenia ryzyka po stronie inwestora, łączy najbardziej kapitałochłonny etap związany z rozpoznawaniem złoża z etapem wydobywania, w formie jednej koncesji na rozpoznawanie i wydobywanie. Przyjęcie tej formuły daje pewność inwestorom, że po udokumentowaniu złoża węglowodorów będą oni mieli wyłączne prawo do ich wydobywania. Rozwiązania te gwarantują przedsiębiorcy ciągłość inwestycji i pozwalają na szybsze przejście z fazy rozpoznawania do fazy wydobywania, zmniejszając także ilość procedur oraz niezbędnych do uzyskania decyzji.

Uwzględniając postulaty partnerów społecznych, projekt ustawy został zmodyfikowany tak, aby przepisy były bardziej czytelne i jednoznaczne. Szczególnie dotyczy to przepisów przejściowych, które mówią o wykonywaniu koncesji obecnie obowiązujących pod rządami nowych regulacji.

Wprowadzone po konsultacjach i na wniosek przedsiębiorców zmiany przewidują między innymi, że po wejściu w życie ustawy, przedsiębiorcy działający na podstawie dotychczas udzielonych koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów będą mogli działać na dotychczasowych zasadach. Będzie też można przekształcić dotychczas wydane koncesje w nowe. Przekształcenie będzie wyłącznie dobrowolne i na wniosek zainteresowanych podmiotów, a organ koncesyjny nie będzie mógł przekształcać koncesji z urzędu. W razie przekształcenia koncesji przedsiębiorca decyduje się na prowadzenie działalności wspólnie z NOKE i innymi partnerami biznesowymi na zasadzie tzw. farmingu. Natomiast ci przedsiębiorcy, którzy nie zechcą działać w nowym systemie, po udokumentowaniu złoża mają zapewniony dostęp do koncesji na wydobywanie węglowodorów w drodze bezprzetargowej. Mówiąc krótko, obecni posiadacze koncesji poszukiwawczych i rozpoznawczych będą mogli wybrać, czy chcą działać dalej według dotychczasowych, czy nowych reguł.

Ponadto przedsiębiorcy, którzy mają koncesje na wydobywanie węglowodorów, po wejściu w życie nowej ustawy będą mogli kontynuować działalność na dotychczasowych zasadach. W tym przypadku również, organ koncesyjny nie będzie mógł przekształcać koncesji z urzędu.

Możliwe będzie również wprowadzanie zmian w ramach obowiązujących koncesji, w tym wydłużenie czasu ich obowiązywania, ale nie dłużej niż o 2 lata. Natomiast wraz z wejściem w życie nowego modelu koncesyjnego nie będą już udzielane koncesje nazywane dziś poszukiwawczymi i rozpoznawczymi.

Uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności wydobywczej, zgodnie z sugestiami przedsiębiorców, umożliwiono również przedłużanie czasu trwania fazy wydobywania w nowej koncesji rozpoznawczo-wydobywczej o kolejne okresy pięcioletnie, w celu wyeksploatowania całości zasobów ze złoża. Wprowadzono również zasadę, że koncesję rozpoznawczo-wydobywczą przedłuża się o czas niezbędny do formalnego przejścia z fazy rozpoznawania do fazy wydobywania tak, by czas niezbędny na zgromadzenie dokumentów i uzyskanie decyzji inwestycyjnej nie skracał czasu przeznaczonego na wydobywanie węglowodorów i czerpania wynikających z tego faktu zysku.

W celu zapewnienia przejrzystości przepisów i pewności inwestowania, rozwiązania dotyczące umowy o współpracy (znanej w branży jako Joint Operating Agreement – JOA), stanowiącej obok koncesji podstawę wykonywania działalności w ramach nowego modelu koncesyjnego, zyskały rangę ustawową i zostały uregulowane w sposób gwarantujący stronom, w tym państwu działającemu poprzez NOKE zabezpieczenie ich interesów w pełnej zgodzie z prawem unijnym..

Zgodnie z sugestiami branży, zrezygnowano z obowiązku publikowania na stronach internetowych operatora szeregu dokumentów zawierających „wrażliwe" dane, np. technologiczne, których zwykle przedsiębiorcy nie chcą ujawniać konkurencji. Zamieszczane mają być jedynie kopie decyzji organu koncesyjnego i nadzoru górniczego.

Doprecyzowano zasady kontroli i oceny postępów prac, w tym robót geologicznych w cyklu rocznym przy uwzględnieniu kwartalnych postępów prac.. Umożliwi to przedsiębiorcom realizację zobowiązań koncesyjnych w sposób bardziej elastyczny i dostosowany do warunków, w jakich pracują.

Dla podmiotów, które realizują obecnie obowiązujące koncesje i nie zdążą udokumentować złoża do dnia wejścia w życie nowej ustawy, przewiduje się wydłużenie terminu na uzyskanie koncesji wydobywczej z 2 lat do 3 lat i 3 miesięcy.

W odniesieniu do postępowania przetargowego zrezygnowano z kryterium dotyczącego wysokości wynagrodzenia za użytkowanie górnicze, a ponadto uwzględniono postulat, aby ocena oferty składanej przez kilka podmiotów uwzględniała różny status i rolę każdego z tych podmiotów i była dokonywana łącznie.

Projekt ustawy zapewnia przedsiębiorcom stabilne i bezpieczne warunki wykonywania działalności oraz tworzy narzędzia do racjonalnego gospodarowania przez Państwo złożami węglowodorów poprzez m.in. udział Narodowego Operatora Kopalin Energetycznych w procesie rozpoznawania i wydobywania zasobów. NOKE będzie działało jako partner biznesowy w działalności rozpoznawczo-wydobywczej, której liderem (Operatorem koncesji) zawsze będzie partner prywatny, a NOKE zawsze pozostanie na pozycji inwestora mniejszościowego.

Spodziewamy się w Polsce dużych odkryć gazu i dlatego wprowadzamy rozwiązanie państwowego udziałowca (NOKE) na wzór państw, które są największymi producentami i eksporterami gazu w Europie –  Norwegii (PETORO AS), Holandii (EBN B.V.) i Danii (DNSF).

Nowe przepisy, podobnie jak w przypadku rozwiązań norweskich, holenderskich czy duńskich, gwarantują udział Państwa, za pośrednictwem NOKE w kosztach prac w najbardziej kapitałochłonnym etapie procesu inwestycyjnego, zmniejszając, po stronie przedsiębiorcy wysokość nakładów finansowych.

W nowym przedłożeniu podtrzymano też istotny element deregulacji polegający na zastąpieniu koncesji poszukiwawczej uproszczoną procedurą zgłoszenia .

Ponadto nowe regulacje wprowadzają uproszczenia w sporządzaniu dokumentacji niezbędnej do wykonywania działalności, co oznacza, że zamiast dokumentacji geologicznej złoża węglowodorów i projektu zagospodarowania złoża wymagana będzie jedna dokumentacja geologiczno-inwestycyjna, zatwierdzana w jednym a nie dwóch odrębnych postępowaniach.