Alina Pogoda: Czy Polska przeżyje rehabilitację węgla

Rosyjska inwazja na Ukrainę pogłębiła kryzys energetyczny i spowodowała renesans cen węgla na rynkach. Nowa sytuacja wywołała w Polsce nowy trend polityczny, swoisty „ruch na rzecz rehabilitacji węgla”. Jest on szczególnie silny w kręgach rządowych.

Minister aktywów państwowych Jacek Sasin w wywiadzie dla tygodnika „Sieci” powiedział, że do czasu uruchomienia pierwszych bloków atomowych żadna kopalnia w Polsce nie może zostać zamknięta. Dodał, że w kontekście odejścia od węgla rząd nie wycofuje się z daty końcowej, czyli 2049 r. Zaznaczył jednak, że harmonogram całego procesu musi zostać zmieniony.

Również prezes PiS Jarosław Kaczyński stwierdził: „Tylko wtedy, kiedy będziemy przekonani, że to się opłaca albo że jest nie do uniknięcia, to będziemy podejmowali te najdalej idące działania, czyli budowę nowych kopalń”.

Pod prąd trendom w energetyce

To poważny zwrot w narracji o odchodzeniu od węgla (niechętnie zresztą w Polsce podjętej). Rząd zaczyna brać pod uwagę wydłużenie działalności kopalń i otwieranie nowych. Jest to działanie idące pod prąd energetycznym trendom, które wbrew pozorom nie zmieniły się nawet po putinowskiej inwazji. Świat, a zwłaszcza Zachód, dalej zamierza odchodzić od paliw kopalnych i masowo inwestować w odnawialne źródła energii oraz efektywność energetyczną.

Czytaj więcej

Biznes

Rośnie ryzyko unijnych kar. Jakość powietrza w Polsce jest najgorsza w UE

Łagodzenie uchwał antysmogowych demobilizuje społeczeństwo w walce z zanieczyszczeniami powietrza – bije na alarm Tomasz Urynowicz, radny województwa małopolskiego.

Powodów jest kilka. Pierwszy to katastrofa klimatyczna i paląca potrzeba drastycznych cięć w emisjach. Drugi jest ekonomiczny: mimo poważnych wyzwań i kosztów związanych z rezygnacją z kopalin, trudno sobie wyobrazić tańszą i czystszą energię niż ta z darmowych i niewyczerpywalnych źródeł odnawialnych.

Trzecim powodem jest polityka, i to zarówno w sferze wartości, jak i w działaniach pragmatycznych: masowy import węgla, gazu czy ropy nabija kabzę agresywnym i autorytarnym reżimom, którym obca jest idea praw człowieka.

Zanim Moskwa zdestabilizowała świat i rzuciła Zachodowi wyzwanie, utuczyła się na jego własnych pieniądzach. Również saudyjska ropa oraz katarski gaz są splamione. Im mniej paliw kopalnych w naszym miksie energetycznym, tym lepiej dla klimatu i gorzej dla sił niesprzyjających demokracji.

Koniec wsparcia bloków węglowych

Są też inne powody niż geopolityka i ekonomia. Węgiel w polskich kopalniach po prostu się kończy. Za trzy lata również skończy się wsparcie z rynku mocy dla najbardziej emisyjnych bloków węglowych. To oznacza, że po roku 2025 z systemu energetycznego wypadnie około 8 GW mocy, a ryzyko niezbilansowania sieci radykalnie wzrośnie.

Co prawda istnieje program renowacji bloków 200 MW, ale może on objąć jednostki o maksymalnej mocy 3–5 GW. Tu pojawia się pytanie: czy przedłużanie żywotności kopalń i otwieranie nowych ma sens, skoro nie będzie gdzie spalać węgla, a jego wydobycie będzie coraz droższe?

Jak wskazuje Forum Energii w swojej najnowszej analizie, dotyczącej bloków 200 MW, przedłużanie życia bloków węglowych nie może iść w parze z odsuwaniem decyzji o odchodzeniu od węgla w nieskończoność.