Hubner: Europa nie ma chwili do stracenia

Parlament Europejski uchwalił swoje stanowisko na temat jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji 17 grudnia 2013 r. Udało się zapewnić sprawiedliwe traktowanie państw członkowskich znajdujących się poza unią walutową w ramach nowego mechanizmu.

Zgodnie z projektem w ramach unii bankowej występują trzy elementy: jednolity mechanizm nadzorczy (SSM), jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (SRM) oraz jednolity system gwarantowania depozytów (SDGS). Europejski jednolity mechanizm nadzorczy został przyjęty jesienią tego roku i zacznie obowiązywać od września 2014 r. Po utworzeniu scentralizowanego nadzoru bankowego naturalnym kolejnym krokiem było ustanowienie odpowiedniego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na poziomie europejskim. Mechanizm zapewniałby bankom mającym kłopoty dostęp do konkretnych działań naprawczych, które nie wymagają korzystania z pieniędzy podatników. W tym celu Komisja Europejska opracowała projekt jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Mam nadzieję, że mechanizm ten będzie gotowy przed upływem bieżącej kadencji.

Komisja uruchamia realizację planu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wyłącznie po otrzymaniu wstępnej akceptacji ze strony Rady

Kluczowy element

W założeniu jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ma obowiązywać wszystkie banki utworzone w strefie euro, jak również banki utworzone w państwach członkowskich znajdujących się poza strefą euro, które zdecydowały się na objęcie ich działalności bankowej jednolitym mechanizmem nadzorczym.

Kluczowym elementem jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji jest Rada ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (Single Resolution Board). Rada, skupiająca krajowe organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji państw członkowskich objętych mechanizmem oraz przedstawicieli Europejskiego Banku Centralnego (ECB) i Komisji Europejskiej, zajmowałaby się przygotowaniem i ewaluacją planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Po otrzymaniu rekomendacji z Europejskiego Banku Centralnego Rada uruchamiałaby działania naprawcze. Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji korzystałby ze środków jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji utworzonego ze składek wnoszonych przez sektor bankowy.

Niestety, projekt Komisji w bardzo ograniczonym stopniu odnosił się do sytuacji i wyzwań, z jakimi mogą mieć do czynienia państwa członkowskie spoza strefy euro w kontekście jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Moim zadaniem było przekonanie Parlamentu, by mechanizm był otwarty i sprawiedliwy dla wszystkich oraz respektował prawa państw członkowskich spoza strefy euro, niezależnie od tego, czy znajdują się w unii bankowej.

W kwestii głosowania nad decyzjami o transgranicznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji projekt Komisji przewidział tryb większości zwykłej. Przedstawiciel lokalnego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z kraju będącego siedzibą spółki- matki danego banku dysponowałby jednym głosem samodzielnie, podczas gdy przedstawiciele lokalnych organów ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z krajów, w których znajdują się oddziały lub przedstawicielstwa banku, dysponowaliby jednym głosem wspólnie. Pozostali głosujący: przedstawiciel Europejskiego Banku Centralnego, przedstawiciel Komisji oraz dyrektor i dyrektor wykonawczy Rady ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, dysponują po jednym głosie z osobna. Takie rozłożenie głosów budzi obawy, że przedstawiciel lokalnego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z kraju będącego siedzibą spółki-matki danego banku (najprawdopodobniej z państwa członkowskiego spoza strefy euro, które dobrowolnie przystąpiło do unii bankowej) będzie notorycznie przegłosowywany, co może niekorzystnie wpływać na stabilność lokalnego rynku finansowego. Parlament prowadził dodatkowy przepis wspierający pozycję państw członkowskich spoza strefy euro, które dobrowolnie uczestniczą w unii bankowej. Mimo że decyzja nadal będzie podejmowana większością zwykłą, a podział głosów pozostanie bez zmian, głosowanie będą poprzedzać obrady mające na celu osiągnięcie konsensu.

Oczekuje się, że porozumienie zostanie osiągnięte przed końcem bieżącej kadencji parlamentu

Zabezpieczyć interesy państw spoza eurolandu

Kolejne działanie na rzecz zabezpieczenia interesu państw członkowskich spoza strefy euro, które dobrowolnie zdecydowały się na objęcie jednolitym nadzorem i restrukturyzacją, oraz państw członkowskich niebędących w strefie euro, które pozostają poza systemem, dotyczyło planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Było podyktowane tym, że realizacja planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w jednostkach zależnych banku zlokalizowanych na terytorium państwa członkowskiego nieobjętego mechanizmem może istotnie wpływać na stabilność lokalnego rynku finansowego. Projekt Komisji nie wziął pod uwagę tego problemu w części dotyczącej procedury przygotowania planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Upewniłam się, że tworzenie grupowych planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji będzie także konsultowane z lokalnymi instytucjami odpowiedzialnymi za restrukturyzację i uporządkowaną likwidację banków państw członkowskich nieobjętych mechanizmem, na których terytorium znajdują się jednostki zależne banków.

Ponadto, w kwestii inwestowania środków pochodzących z jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji projekt Komisji wyłączał państwa członkowskie nieobjęte mechanizmem z grona odpowiednich celów inwestycyjnych. W obecnym stanowisku Parlamentu jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji może swobodnie realizować rozproszone geograficznie inwestycje, bez ograniczania się wyłącznie do terytorium państw członkowskich objętych jednolitym mechanizmem restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Zakaz dyskryminacji

Dodatkowo wprowadzono zapis o zakazie dyskryminacji. Mówi on, że żadne działania, projekty czy polityka realizowane przez Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji, Komisję lub krajowe organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji nie mogą dyskredytować instytucji kredytowych występujących zarówno w państwach członkowskich znajdujących się w unii bankowej, jak i poza nią.

Chcąc zagwarantować właściwą współpracę pomiędzy państwami członkowskimi w unii bankowej i państwami członkowskimi spoza unii, na podstawie jednolitego mechanizmu nadzorczego, wprowadziliśmy obowiązek podpisania porozumień (memoranda of understanding) pomiędzy państwami członkowskimi spoza unii bankowej a Radą ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. Porozumienia te określałyby ogólne zasady, na jakich odbywać się będzie współpraca w ramach realizacji zadań wynikających z zastosowania dyrektywy w sprawie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (BRRD). Dyrektywa proponuje harmonizację lokalnych systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Jest to ważne z uwagi na to, że państwa członkowskie w strefie euro oraz państwa członkowskie spoza strefy euro, które dobrowolnie uczestniczą w unii bankowej, będą podlegały przepisom jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, podczas gdy państwa członkowskie spoza unii bankowej stosować przepisy dyrektywy w sprawie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Dobre i klarowne relacje pomiędzy tymi dwoma ugrupowaniami będą kluczem do osiągnięcia stabilizacji finansowej w Europie.

Ważne dyskusje

Oprócz rozwiązań podyktowanych specyficzną sytuacją państw członkowskich spoza strefy euro wzięto pod uwagę trwające obecnie dyskusje dotyczące Dyrektywy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Udało nam się przekonać, by plany restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, jakie powstały w ramach realizacji Dyrektywy, zostały włączone do mechanizmu po rewizji dokonanej przez Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji. Takie rozwiązanie różni się od propozycji Komisji, która wymagała, aby Rada samodzielnie przygotowała nowe plany, zwiększając tym samym sprawność systemu.

Ponadto, w stanowisku Parlamentu ograniczono uprawnienie Komisji do samodzielnego inicjowania planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W oryginalnej wersji projektu Komisja w razie wystąpienia „nagłej potrzeby" miała prawo samodzielnie uruchomić realizację planu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Udało się osiągnąć konsensus, który przewiduje, że Komisja uruchamia realizację planu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wyłącznie po otrzymaniu wstępnej akceptacji ze strony Rady. Jeżeli Komisja zdecyduje się nie zastosować do decyzji Rady, będzie zobowiązana poinformować o tym Radę, uzasadniając swoje stanowisko, oraz odesłać decyzję do ponownego rozpatrzenia. W tej sytuacji Rada będzie zobligowana do ponownego rozpatrzenia wniosku Komisji.

Rozwiązano także kwestię dublowania składki, jaką instytucje finansowe wnoszą do jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Komisja uznała, że wystąpienie takiej sytuacji w praktyce jest niemożliwe. Wprowadziliśmy zapis, który mówi, że jeżeli sektor bankowy państwa członkowskiego wniósł składki ex-ante, zostaną one przeniesione do jednolitego funduszu restrukturyzacji i likwidacji, po to, aby uniemożliwić pobranie podwójnej składki od banków.