Dyrektywa budynkowa EPBD, określana jest jako nadciągająca rewolucja, której świadomości nie ma wielu uczestników rynku nieruchomości. Czym jest ta dyrektywa?
Dyrektywa EPBD to dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków i sama w sobie nie jest niczym nowym, bo Unia Europejska przyjęła ją w 2010 r. To, z czym mamy teraz do czynienia, to druga nowelizacja, która rzeczywiście może dużo zmienić wokół nas. Wynika ona z tego, że dotychczasowe tempo poprawiania efektywności energetycznej istniejących budynków było dosyć niezadowalające, a bardzo nam zależy na tym, żeby budynki, które powstają i te, które istnieją, były energooszczędne, tanie w utrzymaniu, żeby można to było zrobić z pomocą państwa – finansową czy techniczną. Chodzi o to, żeby budynki potrzebowały mało energii, żebyśmy płacili małe rachunki, żeby pozyskiwanie energii do ogrzewania budynków powodowało mniej emisji zanieczyszczeń i dwutlenku węgla.
Jeśli chodzi o nowe budynki, to można powiedzieć, że sprawa jest prostsza: są pewne zasady budowania, które trzeba przestrzegać. Ale gra idzie o budynki istniejące, których jest mnóstwo, w tym tych, które norm nie spełniają. Słyszymy o zakazie instalacji pieców gazowych, termomodernizacji, instalacji paneli fotowoltaicznych itd. Teraz jest pytanie – zmiany będą opcją czy nakazem.
Wszystkim włączają się czerwone lampki, kiedy słyszą, że coś trzeba albo że coś jest zakazane. Pierwsza propozycja Komisji Europejskiej dotycząca nowelizacji dyrektywy rzeczywiście zawierała takie zapisy, które mogły budzić niepokój. Na przykład proponowano, żeby – jak już podzielimy wszystkie budynki na klasy energetyczne, to wszystkie najgorsze, stanowiące 15 proc., trzeba będzie w jakiś sposób – domyślnie przymusowo – wyremontować. To jest oczywiście założenie tyleż ambitne, co całkowicie nierealne. Państwo nie ma takich środków, żeby zmusić kogoś do termomodernizacji budynku, który jest własnością prywatną. Zorientowano się, że to jednak zbyt ambitne podejście. W propozycjach przyjętych na początku grudnia zrobiono krok wstecz. Jedni uważają, że to rozwadnia dyrektywę, inni że urealnia – bo wycofanie się z postulatów, które byłyby po prostu niemożliwe do spełnienia, powoduje, że nowelizacja ma szansę w ogóle wejść w życie.
Państwo nie będzie do niczego zmuszać, niemniej do termomodernizacji budynków, które nie są efektywne energetycznie, zmusi nas po prostu życie. Cena energii będzie rosła, za kilka lat wchodzi również system ETS2, opłat za emisję CO2, który na razie funkcjonuje w przemyśle, ale ma objąć transport, budynki, będzie ukryty w cenie paliwa do kotłów, którymi ludzie ogrzewają domy. Z jednej strony będzie rosła presja na to, by domy ocieplać i obniżać zapotrzebowanie na energię. Z drugiej strony, państwo będzie mieć obowiązek – to dyrektywa nakłada – zapewnienia wsparcia, szczególnie tym grupom osób, które tego wsparcia najbardziej potrzebują. To nie tylko wsparcie finansowe, chociaż oczywiście też, bo to będzie kosztowało gigantyczne pieniądze, ale to jest też wsparcie na przykład techniczne. Bo termomodernizacja domu to nie jest to samo co zakup fotowoltaiki. To naprawdę znacznie bardziej skomplikowane przedsięwzięcie i znacznie droższe. Pieniądze nie są tutaj najwęższym gardłem, potrzebny jest ogólnokrajowy system wsparcia technicznego dla kogoś, kto chciałby się dowiedzieć, co może ze swoim domem zrobić, jak go ocieplić, jakim nakładem. W tej chwili Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska testuje takie rozwiązania w trzech województwach i mam nadzieję, że efekt tych pilotaży pozwoli wypracować system ogólnopolski.
