Z reprywatyzacji korzystają też spryciarze

– Moi klienci mieszkający za granicą sygnalizują, że docierają do nich różne osoby z propozycją odkupienia praw do nieruchomości. Mają dobre rozeznanie i adresy, czyli dostęp do bazy danych. Dochodzą także informacje, że roszczenia skupują zagraniczne fundusze emerytalne – mówi adwokat Grażyna Kazalska-Bafia.

[srodtytul]Intratne zajęcie[/srodtytul]

Odkupywaniem od byłych właścicieli ich praw do gruntów i domów zajmują się, niekiedy zawodowo, rozmaite firmy i osoby prywatne. [b]Nieraz biorą w tym udział urzędnicy, od których zależy wydanie decyzji. Zdarzyły się i dwie sędzie z Poznania oskarżone o poświadczenie nieprawdy w sprawach spadkowych[/b].

Można bowiem na tym sporo zarobić. Fama głosi, że m.in. dzięki skupywaniu roszczeń do gruntów dorobił się właściciel Marcpolu Marek Mikuśkiewicz. Głośno jest o 32 ha działek pracowniczych przy al. Waszyngtona w Warszawie, do których prawo uzyskała kielecka spółka Projekt S. Odkupiła ona roszczenia do tego terenu, wycenionego wówczas na 142 mln (obecnie na 640 mln zł), od przedwojennego właściciela – spółki Nowe Dzielnice – za 1 mln zł. Miasto chce unieważnić tę transakcję, a sprawa jest w sądzie i w prokuraturze.

Hrabia Jan Zamojski bezskutecznie starał się o zwrot Pałacu Błękitnego w Warszawie od 1996 r. W 1999 r. odstąpił roszczenia. Kupił je biznesmen Hubert Gierowski i już kilka miesięcy później miał decyzję o zwrocie pałacu. Potem sprzedał udziały, a jego spółka Pałac Błękitny stała się częścią spółki z o.o. Theta Investments.

Kamienice w Krakowie wzbudziły też ogromne zainteresowanie. Tak wielkie, że obok prawdziwych właścicieli (których namawiano do występowania o zwrot nieruchomości, proponując pomoc w zamian za odsprzedanie odzyskanego budynku) pojawili się właściciele fikcyjni, fikcyjne testamenty, fałszywi spadkobiercy i osoby z podrobionymi dowodami osobistymi na nazwiska nieżyjących właścicieli.

Interesy na odkupywaniu udziałów spadkowych w stołecznych kamienicach robi właściciel galerii sztuki w Warszawie Marek Mossakowski, który stał się w ten sposób współwłaścicielem kilku atrakcyjnych budynków. Nie wiadomo, ile udziałów ma w dalszych, o których zwrot się ubiega.

[srodtytul]Różne sposoby na wynagrodzenie[/srodtytul]

Po wykupieniu np. 20 – 30 proc. udziałów spadkowych taka osoba występuje w imieniu wszystkich spadkobierców do urzędów i sądów o zwrot lub odszkodowanie za całość nieruchomości. W razie pozytywnego rozstrzygnięcia posiadacz udziałów staje się jej współwłaścicielem. Spotyka się również tzw. umowy prowizyjne, czyli na określony procent od wartości odzyskanej nieruchomości.

– Kodeksy etyki adwokatów i radców prawnych ich zabraniają – mówi adwokat Roman Nowosielski. Zasadą jest bowiem określanie wynagrodzenia prawnika kwotowo albo ryczałtowo.

– Dla mnie było to jedyne wyjście – mówi Joanna K. starająca się o odszkodowanie za niewielki grunt w Warszawie. – Mieszkając za granicą, nie mogę zajmować się tym osobiście, a nie mam pieniędzy na adwokatów. Umowa Joanny K. z jedną ze stołecznych kancelarii prawniczych przewiduje, że w razie uzyskania odszkodowania za nieruchomość kancelaria weźmie 35 proc. od jego wartości.