Dolegliwe sankcje za nielegalne mieszkanie

Chodzi o inwestycje zakończone przed laty. Do tej pory wielu inwestorów nie dopełniło wszystkich formalności. Albo więc nie mają pozwolenia na użytkowanie, albo nie zawiadomili o zakończeniu budowy. Tymczasem od 1 stycznia 2005 r. obowiązują przepisy, które nakładają wysokie kary za nielegalne użytkowanie. Nadzór budowlany nakłada je także na inwestorów, którzy złamali przepisy jeszcze przed tą datą. Powstały wątpliwości, czy mogą to robić, czy nie. [b]Sądy administracyjne mają rozbieżne poglądy na tę kwestię. [/b]

[srodtytul]Trzeba nakładać kary[/srodtytul]

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 stycznia 2010 r. [b](II OSK 1045/09)[/b] przyznał rację nadzorowi budowlanemu, który nałożył 75 tys. zł kary za nielegalne użytkowanie stacji paliw. Od marca 2003 r. funkcjonowała ona bez pozwolenia na użytkowanie, czego nadzór dopatrzył się w 2006 r.

– Od 1 stycznia 2005 r. nadzór budowlany wymierza karę za nielegalne użytkowanie na podstawie art. 57 ust. 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=183262]prawa budowanego[/link] także obiektów budowlanych, których budowa została zakończona przed 31 maja 2004 r. [data wejścia w życie nowelizacji wprowadzającej kary z vacatio legis do końca roku] – stwierdził NSA w wyroku.

Ten sam sąd we wcześniejszym orzeczeniu z 26 czerwca 2009 r. [b](II OSK 1044/09)[/b] stwierdził coś zgoła innego. Wymierzenie kary pieniężnej za zdarzenie, które nastąpiło przed ustawowym unormowaniem wprowadzającym instytucję tej kary, nosi – uważa sąd – wyraźną cechę działania prawa wstecz.

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w orzeczeniu z 14 kwietnia 2010 r. [b](II SA/Po 61/10)[/b] zwrócił uwagę na inny aspekt sprawy, a mianowicie na przedawnienie. Do kar za nielegalne użytkowanie według niego stosuje się art. 68 § 1 ordynacji podatkowej. Zgodnie z nim należy wyróżnić dwie sytuacje. Po pierwsze, gdy inwestor złożył wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, a organ nie przeprowadził obowiązkowej kontroli. Wtedy doręczenie decyzji o wymierzeniu kary po upływie trzech lat od dnia przystąpienia do użytkowania obiektu objęte jest przedawnieniem. Po drugie, gdy inwestor nie złożył wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.

Należy wtedy – zdaniem sądu – stosować art. 68 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176376]ordynacji podatkowej[/link], który stanowi, że sprawa się przedawnia, jeżeli decyzja została doręczona po upływie pięciu lat od dnia przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego.

[srodtytul]Jak się wylicza[/srodtytul]

Obecnie nadzór wylicza karę, korzystając z wzoru z art. 59f prawa budowlanego. Stawkę 500 zł mnoży się przez współczynnik kategorii obiektu i jego wielkości (zawiera je załącznik do prawa budowlanego). Tak ustalona opłata podlega jeszcze dziesięciokrotnemu podwyższeniu. Są to często dziesiątki tysięcy złotych.

– Nadzór może stosować te kary. Zanim wszedł w życie przepis, który je wprowadził, ustawodawca dał czas na zalegalizowanie użytkowania obiektu bez stosowania kar (do końca 2004 r.). Ustawodawca honorował prawa nabyte użytkujących nielegalnie obiekty przed wprowadzeniem tego restrykcyjnego przepisu. Jeżeli inwestor nie skorzystał z praw nabytych w okresie przejściowym, to teraz zapłaci karę – uważa Mariola Berdysz, dyrektor fundacji Wszechnica Budowlana.

[ramka][srodtytul]Opinia[/srodtytul]

[b]Anna Macińska[/b], [i]z Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego [/i]

Zgodnie z art. 57 ust. 7 ustawy – Prawo budowlane po stwierdzeniu przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego lub jego części z naruszeniem art. 54 i 55 właściwy organ wymierza karę z tytułu nielegalnego użytkowania. Obecny kształt temu przepisowi wprowadzającemu kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego nadały przepisy ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane. Nowela ta weszła w życie 31 maja 2004 r., z wyjątkiem dotyczącym m.in. art. 57 ust. 7. Miało to na celu danie inwestorom stosownego czasu na załatwienie wszelkich formalności związanych z przekazaniem do użytkowania obiektów wybudowanych przed datą wejścia w życie nowelizacji bez wymierzenia kary za nielegalne użytkowanie. Od 1 stycznia 2005 r. organy nadzoru budowlanego mogą takie kary wymierzać bez względu na czas powstania obiektu budowlanego, jeżeli był nielegalnie użytkowany po 1 stycznia 2005 r. [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=r.krupa@rp.pl]r.krupa@rp.pl[/mail][/i]

Prawo Budowlane

Pozostało 87% artykułu