Takie uprawnienia nie przysługują osobom prawnym, gdyż nie spełniają one ustawowego wymogu posiadania obywatelstwa polskiego. Obywatelstwo może się odnosić tylko do osób fizycznych. Do kręgu uprawnionych do rekompensaty mogą więc być zaliczone jedynie osoby fizyczne – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w precedensowym wyroku (sygnatura akt: I OSK 606/11).
Z przepisów nie wynika, ażeby spadkobiercami właściciela, uprawnionego do otrzymania rekompensaty, mogły być tylko osoby fizyczne – twierdziły fundacje. Ich założycielki, Adelajda i Karolina Lanckorońskie, ogromnie zasłużone dla Polski i Polonii, zmarły bezpotomnie, mając obywatelstwo polskie. Przed śmiercią zapisały fundacjom w spadku wszystkie swoje dobra pozostawione na Wschodzie. Od kilku lat fundacje starały się o rekompensaty za majątek. Dowodziły, że ustawa zabużańska, która przyznaje je spadkobiercom właścicieli takich nieruchomości, nie wyłącza dziedziczenia przez osoby prawne, jakimi są fundacje.
Pieniądze mogą uzyskać jedynie osoby fizyczne
Wojewoda śląski wydał jednak decyzję odmowną, a minister Skarbu Państwa utrzymał ją w mocy. Nie przyniosła także efektu skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Z wykładni art. 3 ust. 2 ustawy z 2005 r. o rekompensatach za mienie zabużańskie, który przyznaje uprawnienia do rekompensaty spadkobiercom właścicieli, sąd wysnuł wniosek, że wolą ustawodawcy było wyłączenie osób prawnych.
Wymogi wymienione w tym przepisie odnoszą się bowiem jedynie do osób fizycznych. Nie dotyczą innych podmiotów, nawet jeżeli posiadają one sądowe stwierdzenie nabycia spadku po byłym właścicielu. Skoro fundacje są osobami prawnymi, to mimo że są spadkobiercami byłych właścicieli, nie należą do kręgu uprawnionych.
