Stwierdzenie nieważności decyzji, na której oparto inną decyzję zależną, może stanowić podstawę unieważnienia tej ostatniej jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, a nie wznowienia postępowania.
Taką uchwałę podjął Naczelny Sąd Administracyjny. Obowiązuje ona wszystkie organy administracji i sądy administracyjne. Dotyczy m.in. spraw budowlanych, w których unieważnienie decyzji o warunkach zabudowy może stanowić podstawę unieważnienia pozwolenia na budowę jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa.
Rozbieżność w sądach
– Uchwała ma fundamentalne znaczenie dla spraw reprywatyzacyjnych, w których jest mnóstwo decyzji zależnych, np. komunalizacyjnych czy uwłaszczeniowych – mówi adwokat Józef Forystek z Kancelarii Forystek i Partnerzy. – Jest korzystna dla ludzi ubiegających się o unieważnienie nie tylko decyzji nacjonalizacyjnych, ale i wszystkich następnych, które były ich skutkiem. O stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa można bowiem występować bez ograniczeń czasowych. Uprawnia to też do odszkodowania. Przy wznowieniu postępowania na podstawie art. 145 1 pkt. 8 k.p.a. jest na to minimalnie pięć, a maksymalnie dziesięć lat. W orzecznictwie przeważa wprawdzie ten pierwszy nurt, wsparty uchwałą NSA z 1998 r., dotyczącą stosowania art. 7 dekretu o gruntach warszawskich, były jednak również inne orzeczenia, stwierdzające, że wydanie kolejnej decyzji ma charakter proceduralny i nie daje podstaw do stwierdzenia nieważności poprzedniej, tylko do wznowienia postępowania.
Rozbieżności pojawiały się m.in. w sprawach związanych z unieważnieniem zarządzeń o ustanowieniu przymusowego zarządu przedsiębiorstwa. W części wyroków sądy orzekały, że powoduje to również stwierdzenie nieważności zarządzeń o przejściu przedsiębiorstwa na własność państwa. Pojawiły się jednak orzeczenia, że może to być tylko przesłanką wznowienia postępowania na podstawie art. 145 1 pkt 8 k.p.a.
Dwie sytuacje
Za takim stanowiskiem opowiedziała się też podczas posiedzenia NSA Prokuratura Generalna. Prokurator Anita Woźniak przedstawiła opinię, że unieważnienie decyzji, na której oparto decyzję zależną, nie powoduje stwierdzenia nieważności decyzji zależnej. lecz stanowi przesłankę wznowienia postępowania.
