Wieloryb pełną gębą

Wielką czaszkę wymarłego 12 milionów lat temu kaszalota odkryli naukowcy na południu Peru

Aktualizacja: 01.07.2010 18:56 Publikacja: 01.07.2010 01:05

Drapieżny kaszalot i jego ofiara, średniej wielkości wieloryb żywiący się planktonem. Scena sprzed 1

Drapieżny kaszalot i jego ofiara, średniej wielkości wieloryb żywiący się planktonem. Scena sprzed 13 mln lat widziana okiem artysty: C. Letenneur’

Foto: NATURE

Głowa giganta mogła mieć ponad 3 metry długości. Znalezione szczątki kostne należą do nieznanego dotąd kopalnego gatunku drapieżnego kaszalota. Opis i naukową analizę znaleziska przynosi dzisiejsze wydanie magazynu „Nature”.

„To największy kopalny kaszalot, jaki kiedykolwiek został odkryty i – o ile się orientujemy – największa paszcza zwierzęca” – piszą autorzy artykułu w „Nature” – Olivier Lambert z Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu i Giovanni Benucci z Uniwersytetu w Pizie we Włoszech wraz kolegami z Holandii, Belgii i Peru.

Naukowcy nadali nieznanemu dotąd drapieżnemu przedstawicielowi waleni nazwę Leviathan melvillei. Pierwszy człon nazwy pochodzi od biblijnego potwora Lewiatana, drugi jest hołdem złożonym autorowi najsłynniejszej powieści z wielorybem w roli głównej „Moby Dick”.

[srodtytul]Prawdziwy Moby Dick [/srodtytul]

Herman Melville w 1851 roku opisał historię ataku olbrzymiego kaszalota na statek wielorybniczy. Powieść została zainspirowana prawdziwym zdarzeniem. Rzecz miała miejsce w roku 1820 na Pacyfiku i skończyła się zatonięciem statku.

Leviathan znany jest zaledwie z kości czaszki wraz z dolną szczęką oraz szeregu zębów. Kości miały prawie 3 m długości, 170 cm szerokości. Na podstawie ich rozmiarów i kształtu czaszki uczeni oszacowali długość zwierzęcia na 13 – 18 metrów. To mniej więcej tyle, ile wynosi długość ciała dzisiejszego kaszalota, ale szczęki Leviathan miał o wiele większe i mocniejsze. Jego menu stanowiły znacznie potężniejsze zwierzęta niż ofiary dzisiejszych drapieżnych waleni.

[wyimek]3 metry miała czaszka ogromnego morskiego drapieżnika sprzed 12 milionów lat[/wyimek]

Krewniacy kaszalotów żyjący przed milionami lat byli prawdziwym postrachem oceanów. Świadczą o tym odnalezione zęby. Z każdej strony górnej szczęki naukowcy znaleźli dziewięć zębów, a w dolnej – po 12 z każdej strony. Ostre jak nóż, mają 36 cm długości i 12 cm szerokości.

Z takim uzębieniem Leviathan był jednym z najgroźniejszych drapieżników. Konkurować z nim mogły jedynie gigantyczne rekiny. Naukowcy znaleźli ich szkielety w tej samej warstwie geologicznej. Świadczy to o tym, że olbrzymie drapieżniki żyły obok siebie i polowały na te same ofiary. Stanowiły ważny element ówczesnego ekosystemu.

[srodtytul]Straszne zębiska [/srodtytul]

Prawdopodobnie 12 – 13 mln lat temu zarówno kaszaloty, jak i rekiny polowały na liczne zapewne w oceanach wieloryby fiszbinowe, żywiące się planktonem. Jedynie tak wielkie ofiary były w stanie dostarczyć olbrzymom odpowiedniej ilości energii. Żyjące dzisiaj kaszaloty muszą się zadowolić zupełnie innym menu. Polują na głowonogi i duże ryby. Ich przysmakiem są kałamarnice olbrzymie. W poszukiwaniu zdobyczy kaszaloty nurkują na olbrzymie głębokości. W górnej szczęce kaszalot posiada szczątkowe zęby, dolna wypełniona jest stosunkowo drobnym uzębieniem.

„Brak górnego uzębienia sprawia, że kaszaloty żywią się, wsysając zdobycz. Leviathan prawdopodobnie zabijał i połykał swoje ofiary podobnie jak robią to dzisiaj orki polujące na delfiny czy foki. Taki sposób polowania przez kopalne kaszaloty potwierdzają też inne znaleziska. Największe znane dotychczas zęby należące do zwierząt tego gatunku miały 27 cm długości i 7 – 9 cm szerokości, a znalezione zostały w różnych miejscach na świecie w osadach z miocenu. To świadczy, że wieloryby wędrowały po wszystkich morzach światowego oceanu” – piszą autorzy artykułu w „Nature”.

Wielkie drapieżniki, zarówno walenie, jak i rekiny, nie przetrwały ochłodzenia późnego miocenu. Przeżyły te kaszaloty, które polowały na zupełnie inne zwierzęta morskie.

[srodtytul]Potknięcie na pustyni [/srodtytul]

Skamieniałe szczątki Leviathana odnalazł Klaas Post, honorowy kurator z Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Rotterdamie. Potknął się o skamieniałą kość podczas krótkiej wyprawy do Cerro Coloreado na pustyni Pisco-Ica w południowym Peru. Części czaszki i dolnej szczęki oraz zęby przyciągnęły uwagę członków ekspedycji, przypominały im szczątki słonia. Po bliższym zbadaniu okazało się, że są to zachowane w niezłym stanie skamieniałości nieznanego dotąd kopalnego walenia. Naukowcy z Museo de Historia Natural w Limie zabezpieczyli znalezisko i dokonali wstępnej analizy. Gruntowne badania znaleziska prowadzili przez ponad rok autorzy dzisiejszej publikacji w „Nature”. Poskładali w jedną całość wszystkie znalezione kości i zestawili dużą część czaszki.

Skamieniałości pozostaną w Limie i uświetnią wystawę kopalnych ssaków. Pod koniec roku Narodowe Muzeum Historii Naturalnej w Rotterdamie udostępni zwiedzającym pełną rekonstrukcję wieloryba sprzed 12 mln lat. Dzisiaj na wystawie są kopie trzech zębów najpotężniejszej szczęki w historii.

Więcej informacji na stroniewww.nmr.nl

Głowa giganta mogła mieć ponad 3 metry długości. Znalezione szczątki kostne należą do nieznanego dotąd kopalnego gatunku drapieżnego kaszalota. Opis i naukową analizę znaleziska przynosi dzisiejsze wydanie magazynu „Nature”.

„To największy kopalny kaszalot, jaki kiedykolwiek został odkryty i – o ile się orientujemy – największa paszcza zwierzęca” – piszą autorzy artykułu w „Nature” – Olivier Lambert z Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu i Giovanni Benucci z Uniwersytetu w Pizie we Włoszech wraz kolegami z Holandii, Belgii i Peru.

Pozostało 89% artykułu
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań