Żydzi z jaskiń talibów

Rękopisy z opisem życia codziennego Żydów w Afganistanie w XI w. zaprezentowała Biblioteka Narodowa Izraela

Publikacja: 22.01.2013 15:33

Żydzi z jaskiń talibów

Foto: web.nli.org.il/sites/NLI/English/library/news/Acquisitions/Pages/Afghan-Genizah.aspx

To pierwszy fizyczny dowód na istnienie społeczności żydowskiej, która rozkwitała tam tysiąc lat temu. Wtedy tereny te należały do imperium perskiego. Kolekcja zawiera pisma opisujące życie codzienne, komentarze biblijne, listy i dokumenty osobiste oraz finansowe. Kolekcja daje naukowcom możliwość spojrzenia na życie Żydów w średniowiecznej Persji. Żyjąc w kraju muzułmańskim, w tamtych czasach, cieszyli się lepszym traktowaniem niż ich bracia w chrześcijańskiej Europie.

Zobacz oryginalne dokumenty

Naukowcy twierdzą, że ten zbiór dokumentów jest najcenniejszy od czasów odkrycia Genizy Kairskiej przeszło 100 lat temu, kolekcji niezwykle cennych średniowiecznych dokumentów. „Geniza" to hebrajskie określenie specjalnego pomieszczenia w synagodze, w którym umieszcza się nieużywane święte księgi i inne zapiski. Żydowskie prawo zabrania wyrzucania pism zawierających imię Boga, przechowywane są więc w genizach.

Rękopisy spisane na papierze zachowały się w dobrym stanie w suchych jaskiniach. Zapisane są w języku hebrajskim, aramejskim, judeo-arabskim oraz judeo-perskim, Do zapisu w tym języku służył alfabet hebrajski.

— To był jidysz Żydów perskich — powiedział Haggai Ben-Shammai, dyrektor naukowy biblioteki. — Jest tam wiele żydowskich nazwisk i dokumentów potwierdzających ich działalność handlową wzdłuż „jedwabnego szlaku" łączącego Europę i Daleki Wschód.

Język judeo-perski i technologia datowania za pomocą węgla radioaktywnego pomogły naukowcom zweryfikować autentyczność dokumentów.

— Mieliśmy źródła historyczne na temat żydowskich osiedli na tamtych terenach — powiedział Ben-Shammai. — Ale po raz pierwszy zdobyliśmy zbiór rękopisów, które reprezentują kulturę Żydów, którzy tam mieszkali.

Naukowcy uważają, że dokumenty przechowywane były w jaskiniach w północno-wschodnim Afganistanie. W ostatnich latach, te same jaskinie służyły jako kryjówki dla talibskich rebeliantów.

W jaki sposób trafiły w ręce izraelskich naukowców — nie wiadomo. Ben-Shammai przyznał, że biblioteka skorzystała z pośrednictwa handlarzy antykami. W ciągu ostatniego miesiąca biblioteka zakupiła 29 manuskryptów po długich negocjacjach ze sprzedawcami antyków. Nie ujawniono kwoty jaką zapłaciła za zbiór. Bibliotekarze mają nadzieję na kupno kolejnych dokumentów, które trafiły na światowy rynek antykwaryczny.

Biblioteka obiecuje szybkie zdigitalizowanie dokumentów i umieszczenie ich na swojej stronie internetowej.

To pierwszy fizyczny dowód na istnienie społeczności żydowskiej, która rozkwitała tam tysiąc lat temu. Wtedy tereny te należały do imperium perskiego. Kolekcja zawiera pisma opisujące życie codzienne, komentarze biblijne, listy i dokumenty osobiste oraz finansowe. Kolekcja daje naukowcom możliwość spojrzenia na życie Żydów w średniowiecznej Persji. Żyjąc w kraju muzułmańskim, w tamtych czasach, cieszyli się lepszym traktowaniem niż ich bracia w chrześcijańskiej Europie.

Pozostało jeszcze 80% artykułu
Materiał Partnera
Oszukują i rozdają nagrody. Tego (na pewno!) nie wiesz o storczykach
Materiał Promocyjny
Mieszkania na wynajem. Inwestowanie w nieruchomości dla wytrawnych
Materiał Partnera
Motory molekularne. Tak naukowcy uczą nanocząsteczki kręcić się na zawołanie
Nauka
Połączenie tych dwóch leków wydłużyło życie myszy o około 30 proc. Czy pomoże ludziom?
Nauka
Naukowcy ostrzegają przed tym, co dzieje się w oceanach. „Prawdziwy powód do niepokoju”
Nauka
Rak i ryba. Czy mogą nam pomóc usunąć mikroplastik ze środowiska?