Leki ostatniej szansy dla chorych na nowotwory skóry

W Polsce pacjenci z zaawansowanym rakiem podstawnokomórkowym skóry oraz z zaawansowanym czerniakiem nie mogą skorzystać z szans, jakie daje im leczenie celowane molekularnie – ocenili uczestnicy dyskusji eksperckiej „Rzeczpospolitej". Terapie te wciąż nie są finansowane w ramach programów lekowych.

– Sytuacją chorych z zaawansowanym rakiem podstawnokomórkowym jestem tym bardziej zdziwiony, że po pierwsze, to są przypadki bardzo rzadkie – diagnozujemy 30, może 50 takich pacjentów rocznie. A po drugie, to jest sytuacja, w której brak alternatywy — mówił podczas dyskusji prof. Piotr Rutkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.

Są to chorzy, u których inne metody leczenia – operacja czy radioterapia – zawiodły oraz tacy, u których ze względu na położenie zmian nie można takich standardowych terapii zastosować. Chemioterapia jest z kolei nieskuteczna.

– Ci pacjenci wykorzystali już wszelkie możliwe metody terapeutyczne i nie mamy im już nic kompletnie do zaoferowania – skomentował prof. Witold Owczarek, przewodniczący Sekcji Onkologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.

Tymczasem zaawansowany rak skóry sprawia nie tylko cierpienie fizyczne, ale też psychiczne. Wrzodziejące guzy, zlokalizowane często w widocznym miejscu, np. na twarzy, ulegają zakażeniom i wydzielają przykrą woń. – Powoduje to izolację społeczną, odtrącenie tych osób, szereg problemów natury psycholgicznej – wymieniał prof. Owczarek. Zwrócił też uwagę, że brak dostępu do terapii celowanej, może mieć u tych chorych inne dramatyczne skutki w postaci np. utraty wzroku.

Ostatnią szansą mógłby dla nich być terapia celowana (lek wismodegib), który blokuje w komórkach raka szlak sygnałowy Hedgehog. Dzięki temu wzrost guza zostaje zahamowany, a chory zyskuje szansę na dłuższe życie dobrej jakości. Lek daje szybką i długotrwałą odpowiedź u 60-70 proc. pacjentów. Obecnie nie jest jednak w Polsce finansowany.

Terapia celowana przynosi tym chorym nie tylko ulgę fizyczną, ale też psychiczną. Otwarte rany maleją, przestają wydzielać odór.

Specjaliści bioracy udział w dyskusji zaznaczyli, że w ostatnich latach poprawił się w Polsce dostęp do nowych terapii dla chorych na czerniaka, najbardziej agresywnego z nowotworów złośliwych skóry. Nasz kraj wciąż jednak odstaje od reszty Unii Europejskiej pod względem finansowania terapii.

Obecnie chorzy z zaawansowanym czerniakiem mający mutację w genie BRAF mogą dostawać jeden lek z grupy tzw. inhibitorów BRAF (wemurafenib lub dabrafenib). Natomiast standardem jest podawanie im terapii skojarzonej – czyli inhibitora BRAF łącznie z inhibitorem MEK (kobimetynib lub trametynib).

– To leczenie jest około dwa razy skuteczniejsze jeżeli chodzi o poprawę przeżyć całkowitych, mniej toksyczne, czyli lepiej tolerowane przez chorych – mówił prof. Rutkowski. Aż 45 proc. pacjentów otrzymujących to leczenie przeżywa trzy lata, podczas gdy jeszcze w 2011 r., gdy pojawił się pierwszy nowy lek na czerniaka odsetek ten był ok. ośmiokrotnie niższy.

- To jest bardzo frustrujące dla lekarza, jeżeli wie, że powinien zastosować całkiem inne leczenie niż może zastosować – podkreślał prof. Rutkowski. Frustracja dotyka również pacjentów, którzy obecnie mogą dowiedzieć się o nowych terapiach w internecie i trudno im się pogodzić z odbieraniem szansy na skuteczniejsze leczenie.