Szach i mat zabójcy wątroby

Z wirusowym zapaleniem wątroby typu B (WZW B, czyli tzw. żółtaczką wszczepienną) kontakt miała aż jedna trzecia ludzi na świecie, z czego u 350 mln osób rozwinęła się przewlekła postać tej choroby. W Polsce jest nią zakażonych 350 tys. osób. Leczenie przewlekłej infekcji jest bardzo trudne, ale nie niemożliwe.

Nowe testy kliniczne pokazały, że preparat o nazwie entekawir, podany jako lek pierwszego rzutu, może tak ograniczyć liczbę kopii wirusa we krwi chorego, że stanie się on praktycznie niewykrywalny w badaniach. Dzieje się tak dlatego, że substancja ta nie dopuszcza do powstawania mutacji wirusa. Wyniki badań ogłoszono w San Francisco podczas kongresu International Association for the Study of Liver Disease.

[srodtytul]Sto razy bardziej zakaźny od HIV[/srodtytul]

WZW B to jeden z największych problemów zdrowotnych na świecie – stanowi dziesiątą przyczynę śmiertelności. Choroba ta prowadzi do marskości wątroby i odpowiada za 60 – 80 proc. przypadków raka tego narządu. Mimo że od lat 90. istnieje szczepionka na tę chorobę, wirus nadal bez większych przeszkód się rozprzestrzenia. Dlaczego? Rozwija się powoli i przez długi czas może nie wywoływać żadnych objawów (tak dzieje się u 70 proc. zakażonych). Chorzy, wśród których większość jest nieświadoma swojego stanu, mogą być nosicielami WZW B od 20 – 30 lat i przez cały ten czas zarażać chorobą swoje otoczenie – poprzez krew czy kontakty seksualne. Pomaga im w tym wyjątkowo paskudna natura wirusa, który jest stukrotnie bardziej zakaźny niż HIV. Ten ostatni niemal natychmiast obumiera poza organizmem nosiciela, podczas gdy WZW B potrzebuje na to kilku dni. HIV wymaga około 0,1 ml krwi do zakażenia, a wirusowi B wystarczą zaledwie 0,00004 ml.

[srodtytul]Zdążyć przed nowotworem [/srodtytul]

Skutkiem WZW B jest powolne włóknienie tkanki wątroby przeradzające się w marskość, która z kolei może się stać przyczyną nowotworu tego narządu. Rak wątroby może się też rozwinąć z pominięciem fazy marskości, a ryzyko to wzrasta wraz z rosnącą liczbą kopii wirusa w organizmie chorego.

[wyimek]350 tysięcy Polaków jest zakażonych wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Większość o tym nie wie[/wyimek]

Leczenie przewlekłego WZW B jest niezwykle trudne, a całkowite wyleczenie – praktycznie niemożliwe. Nawet po intensywnej i dobrze tolerowanej terapii lekami przeciwwirusowymi we krwi chorego pozostaje niewielka liczba kopii wirusa, który może się znów namnożyć i uaktywnić. Jednak największym problemem takiego leczenia jest to, że z czasem wirus staje się oporny na działanie leków.

[srodtytul]Byle bez mutacji [/srodtytul]

– Wirus wytwarza mutacje umożliwiające ominięcie leku i ponowne namnożenie się – tłumaczy prof. Krzysztof Simon z Kliniki Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odporności Akademii Medycznej we Wrocławiu. – Aby substancja ta przestała działać, muszą pojawić się mutacje, minimum trzy do pięciu. W przypadku leków starszych, takich jak lamiwudyna (najczęściej stosowany lek na WZW B), niekiedy wystarczy, niestety, jedna mutacja, by zablokować efekt leczenia. Po czterech – pięciu latach aż u 75 proc. pacjentów lek ten wywołuje mutacje wirusa.

W przypadku entekawiru jest inaczej: lek nie tylko ogranicza replikację wirusa, ale też wytwarza wysoką barierę genetyczną przeciwko wykształceniu się lekooporności. Oznacza to, że wirus będzie musiał wielokrotnie mutować, by pokonać hamujące działanie leku. A to zasadniczo zmniejsza szanse na to, że oporna na leki mutacja rzeczywiście powstanie. Pięcioletnie badania w grupie ponad 1600 chorych na WZW B pokazały, że pod wpływem tej substancji po dwóch latach poziom wirusa we krwi stał się niewykrywalny diagnostycznie. Taką poprawę odnotowano u blisko 95 proc. chorych. Co więcej, stan tkanek wątroby u tych osób znacznie się poprawił – zmniejszyło się zwłóknienie i marskość. Te rewelacyjne wyniki osiągnęli ludzie, u których wcześniej nie rozwinęła się oporność na inne leki podobnego typu (np. lamiwudynę). Lekarze podkreślają, że nie wszystkim chorym na WZW B entekawir może w równym stopniu pomóc. Najlepiej się sprawdza jako lek pierwszego rzutu.

[ramka]www

Serwis dla osób cierpiących na WZW B

[link=http://wzwb.pl]wzwb.pl[/link][/ramka]

[ramka][b]dr hab. Andrzej Horban - konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych[/b]

WZW B było olbrzymim problemem w Polsce pod koniec lat 80. Mieliśmy wówczas do 40 tys. nowych zachorowań rocznie. Trudno powiedzieć, jaka jest dziś liczba osób z WZW B w naszym kraju, gdyż jest to zakażenie dynamiczne. Co to oznacza? Większość osób po ostrej fazie choroby zdrowieje, około 10 proc. przechodzi w fazę przewlekłą, a u 1 proc. rozwija się poważna patologia wątroby, która może doprowadzić do marskości i do śmierci. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania WZW B są szczepienia. W Polsce na początku lat 90. wprowadzono obowiązkowe szczepienia noworodków, szczepiono również pracowników służby zdrowia i pacjentów, którzy szykowali się do operacji. Ponieważ stan higieny polskich szpitali znacznie się poprawił, obecnie szczepienia przed zabiegiem chirurgicznym nie są wymagane. Obligatoryjne jest natomiast podanie szczepionki tym, którzy mieszkają z nosicielami wirusa lub chorymi na WZW B. Obowiązkowo szczepi się również nosicieli HIV.

[i]—not. astan[/i][/ramka]