Małpie wojny o ziemię

Szympansy żyjące na wolności potrafią zabijać inne zwierzęta tego gatunku, aby zdobyć nowe tereny

Publikacja: 22.06.2010 01:25

Małpie wojny o ziemię

Foto: Corbis

Takie zachowanie podpatrzyli w Ugandzie naukowcy amerykańscy. Naukowcy od dawna podejrzewali, że szympansy prowadzą krwawe boje z osobnikami innych grup „o ziemię”.

– Chociaż nasze wcześniejsze obserwacje wskazywały na takie zachowanie szympansów, do tej pory nie mieliśmy na to niezbitych dowodów. Teraz mamy – powiedział John Mitani, profesor Wydziału Antropologii Uniwersytetu Michigan, specjalista od zachowań naczelnych.

Badania trwały dziesięć lat. Prowadził je John Mitani wraz z Dawidem Wattsem, profesorem antropologii z Yale University. Pomagała im Sylvia Amsler, która brała w nich udział jeszcze jako absolwentka, obecnie wykładowca, Uniwersytetu Arkansas. Naukowcy opublikowali sprawozdanie w dzisiejszym wydaniu magazynu „Current Biology”.

[srodtytul]Patrol graniczny[/srodtytul]

Naukowcy przez dziesięć lat obserwowali grupę liczącą 150 osobników zamieszkujących w okolicach Ngogo w Parku Narodowym Kibale w zachodniej Ugandzie. Badacze na własne oczy widzieli 18 śmiertelnych ataków na przedstawicieli innych grup i odnaleźli ślady trzech kolejnych. Po pewnym czasie okolica, gdzie większość tych zdarzeń miała miejsce, stała się częścią terytorium tej grupy. Zwierzęta zaczęły tam regularnie przebywać, żywiąc się swoimi ulubionymi owocami na „podbitych” terenach.

– Kiedy zwierzęta zaczęły przenosić się na nowe tereny, nie musiały poświęcać wiele czasu na walkę ze swoimi konkurentami – powiedział prof. Mitani. – Nasze badania pomogły nam rozwikłać zagadkę niezwykłej agresji, jaka pojawia się między grupami.

Ataki miały miejsce, kiedy niewielka grupka, coś w rodzaju „patrolu granicznego”, zapuszczała się w głąb obcego terytorium.

Sylvia Amsler, która prowadziła badania w terenie, opisuje ataki, których była świadkiem. Badaczka wraz ze współpracownikami podążała śladem grupy 27 dorosłych i prawie dorosłych samców oraz jednej samicy. Zwierzęta były na „patrolu” poza swoim terenem ponad dwie godziny, kiedy niespodziewanie napotkały niewielką grupę samic z północnego zachodu, dwie z nich opiekowały się małymi – opowiada Amsler. – Niemal natychmiast, jak grupa dojrzała nieznane samice, zaatakowała je.

Dość szybko zwierzęta z Ngogo chwyciły i zabiły jedno z małych. Następne pół godziny trwała szamotanina z matką drugiego szympansiego dziecka. Samicy jednak udało się je obronić. Przez godzinę grupa napastników przetrzymała matkę i jej małe, wykorzystując ten czas na odpoczynek po walce. Potem wznowiły szamotaninę.

– Pomimo tego, że nie udało się odebrać dziecka matce, zostało ono poważnie ranne, nie wydaje się, żeby w takim stanie miało szanse na przeżycie – dodaje Amsler. W wyniku większości ataków opisanych przez naukowców młode były zabijane. Według prof. Mitaniego dzieje się tak dlatego, że są łatwiejszym celem niż dorosłe osobniki.

[srodtytul]Dalecy krewni[/srodtytul]

Szympansy (oraz bonobo) są dzisiejszymi najbliższymi krewniakami ludzi. Od dawna są w centrum zainteresowania uczonych, ponieważ ich zachowania mogą być kluczem do zrozumienia procesów ewolucyjnych, jakie doprowadziły do pojawienia się istot rozumnych Homo sapiens. Drogi ewolucyjne szympansów i ludzi rozeszły się ok. 6 mln lat temu.

Prof. Mitani ostrzega przed doszukiwaniem się analogii pomiędzy agresją u naczelnych a wojnami, jakie ludzkość prowadzi od zarania dziejów.

– Wojny prowadzone przez ludzi mają wiele bardzo skomplikowanych przyczyn – powiedział Mitani. – Nie jestem przekonany, że mówimy o tej samej rzeczy. W podsumowaniu zwracamy uwagę na to, że nasze badania pozwalają zbliżyć się do odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób staliśmy się gatunkiem zdolnym do współpracy. Najbardziej istotne nie są walki między zwierzętami, jakie mieliśmy okazję obserwować, ale kooperacja we wspólnym celu. W wyniku tych działań nieliczne zwierzęta podbijają kolejne obszary wraz z ich zasobami, z których korzysta cała grupa.

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora

[mail=k.urbanski@rp.pl]k.urbanski@rp.pl[/mail][/i]

Takie zachowanie podpatrzyli w Ugandzie naukowcy amerykańscy. Naukowcy od dawna podejrzewali, że szympansy prowadzą krwawe boje z osobnikami innych grup „o ziemię”.

– Chociaż nasze wcześniejsze obserwacje wskazywały na takie zachowanie szympansów, do tej pory nie mieliśmy na to niezbitych dowodów. Teraz mamy – powiedział John Mitani, profesor Wydziału Antropologii Uniwersytetu Michigan, specjalista od zachowań naczelnych.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
Nauka
Zaskakujący eksperyment z dzikimi rybami. „Tak, jakby one nas studiowały, a nie odwrotnie”
Nauka
Wilki same się udomowiły? Ciekawy wynik matematycznej symulacji
Nauka
Zaskakujące odkrycie dotyczące jądra Ziemi. Co dzieje się w środku planety?
Nauka
"Ogromne konsekwencje" decyzji Donalda Trumpa. Wstrzymane badania nad HIV i malarią
Materiał Promocyjny
O przyszłości klimatu z ekspertami i biznesem. Przed nami Forum Ekologiczne
Nauka
Naukowcy: Olbrzymi podwodny wulkan może wybuchnąć przed końcem 2025 roku
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń